Shpejtësia e transformimit të Presidentit Trump të imazhit global të Amerikës nga një lider krenar dhe i çmuar në diçka që i ngjan më shumë një shteti të pabesë, ka filluar të spikatet brenda dhe jashtë vendit. Z. Trump u zgjodh nën një slogan të “Amerikës e Para” dhe një premtim që vendi nuk do të ishte më kurrë i lidhur me marrëveshjet dhe konventat që, sipas tij, rrezikonin sovranitetin e saj. Por politikat dhe veprimet që kanë rrjedhur nga ky premtim në të vërtetë kanë bërë Shtetet e Bashkuara dhe presidencën e saj, objekt mosbesimi, alarmi, madje edhe talljeje.
Amerika mund të jetë e para në sytë e presidentit, por në sytë e botës ajo është në tërheqje të plotë.
Në mënyrë jo të menduar thellë, zoti Trump është tërhequr nga Partneriteti Trans-Pacific, duke lënë udhëheqës në tregtinë e Azisë, Kinës; Refuzoi të riafirmojë angazhimin e mbrojtjes së ndërsjellë që ka qenë shtysë e sigurisë transatlantike për gjysmë shekulli, duke detyruar aleatët evropianë të Amerikës të mendojnë për trajtimin e kërcënimeve si Rusia vetë; Dhe braktisi një marrëveshje të rëndësishme mbi ndryshimet klimatike të nënshkruara nga 190-plus vende të tjera, duke i hapur rrugë udhëheqjes në këtë çështje Evropës dhe Kinës dhe, në ujdi, duke humbur përfitimet e pjesëmarrjes në një ekonomi të pastër të energjisë në të gjithë botën që do të sjellë marrëveshja.
Kushdo që kërkon përgjigje për këto vendime të pakujdesshme përtej fushatës së zotit Trump mund të marrë parasysh një fjali në një artikull të shquar nga gjenerali McMaster, këshilltar i sigurisë kombëtare i z. Trump dhe Gary Cohn, drejtor i Këshilli Ekonomik, për The Wall Street Journal. Z. Trump, shkruan ai, ka “një pikëpamje të qartë se bota nuk është një “komunitet global”, por një arenë ku kombet, aktorët dhe bizneset joqeveritare angazhohen dhe konkurrojnë për avantazhe”.
Autorët me sa duket e thonë këtë si lavdërim i realizmit ofensiv. Është në të vërtetë një vizion i një bote të konkurrencës së tërthortë dhe rezultateve zeruese që janë në kundërshtim me vizionin më bashkëpunues, të bazuar në rregulla që ka motivuar Amerikën dhe aleatët e saj që nga Lufta e Dytë Botërore. Sipas modelit të vjetër, bota shikonte Amerikën për të vendosur tonin dhe axhendën. Sigurisht që kishte gabime dhe fatkeqësi, por në tërësi udhëheqja dhe angazhimi amerikan ishin pamohueshëm të mira për këtë vend dhe, më shpesh sesa jo, një forcë për paqen dhe sigurinë globale.
Të vendosur për të parandaluar një tjetër luftë shkatërruese, Shtetet e Bashkuara udhëhoqën udhën për të vendosur institucione, rregulla dhe norma që do t’i inkurajonin vendet që t’i zgjidhnin konfliktet e tyre në mënyrë paqësore dhe të punonin së bashku për të zgjidhur problemet që ishin përtej aftësive të cilitdo shteti. Marrëveshjet tregtare dhe institucionet financiare u vendosën për të zgjeruar rritjen ekonomike dhe për t’i nxjerrë njerëzit nga varfëria. Uashingtoni gjithashtu udhëhoqi rrugën në promovimin e të drejtave të njeriut dhe demokracisë.
Angazhimi i Amerikës ndaj këtyre institucioneve dhe vlerave tani është në pyetje nën një president i cili është arrogant në shpërfilljen e historisë, nuancës dhe më e rëndësishmja, të kuptuarit së udhëheqjes amerikane dhe atë që në fakt e bën vendin të sigurt, të begatë dhe “të madh”.
Institucionet dhe marrëdhëniet duhet të rriten dhe të zhvillohen. Ngjarjet ndodhin. Prioritetet ndryshojnë. Vendet, si njerëzit, mund të jenë të prekshëm ndaj rreziqeve të reja dhe nuk mund të shfrytëzojnë mundësi të reja nëse nuk i kushtojnë vëmendje. Bota ende nuk ka gjetur se si të menaxhojë rritjen e Kinës. Megjithatë, z. Trump dhe ekipi i tij, të përfshira në polemika rreth Rusisë dhe çështjeve të tjera, nuk kanë treguar prirje, aq më pak aftësi, për të bërë një reflektim të vështirë që duhet t’i paraprijë çdo vendimi për të ndryshuar rolin e Amerikës në botë. Edhe nëse ata përpiqeshin për një përgatitje të tillë, është e vështirë të përfytyrosh ndonjë argument bindës për shfuqizimin ose edhe dobësimin e përgjegjësive udhëheqëse të vendit, mbrojtjen e NATO-s dhe Evropës, preferencën e saj për zgjidhjen e problemeve me bashkëpunim dhe angazhimin e saj ndaj vlerave demokratike dhe të drejtave të njeriut .
A është kjo ajo që amerikanët duan? Nëse jo, ata duhet të shprehnin këtë gjë me zë të lartë dhe të qartë. Z. Trump, i mbështetur në mënyrë të pashpjegueshme nga njerëz të cilët duhet të ishin teorikisht më të ditur dhe përgjegjshëm – Gjenerali McMaster, Sekretari i Shtetit Rex Tillerson dhe Sekretari i Mbrojtjes Jim Mattis – po lëviz shpejt dhe poshtë një rruge të rrezikshme dhe të pasigurtë. /Përkthyer nga Lexo.al – The New York Times/
