Nga Barbara Pierscionek
Shkencëtarët në Universitetin e Kalifornisë në San Diego, kanë zhvilluar një aplikacion për smartfonët, i cili mund të zbulojë shenjat e hershme të sëmundjes së Alzheimerit dhe sëmundjeve të tjera neurologjike. Aplikacioni përdor kamerën me rreze infra të kuqe të telefonit për të gjurmuar ndryshimet në madhësinë e bebëzave të syrit të një personi në
një nivel nën milimetrik.
Më pas këto matje mund të përdoren për të vlerësuar gjendjen njohëse të atij personi. Ndërsa teknologjia evoluon, sytë do të jenë gjithnjë e më të dobishëm si një mjet për të diagnostikuar të gjitha llojet e sëmundjeve dhe gjendjeve shëndetësore, sepse, duke qenë transparent, syri kërkon metoda shumë më pak invazive të ekzaminimit sesa pjesët e tjera të trupit. Por edhe pa përdorur teknologjinë, është ende e mundur të zbulohen një sërë problemesh shëndetësore thjesht duke parë sytë e një njeriu. Ja cilat janë disa nga shenjat paralajmëruese.
Madhësia e bebes së syrit
Bebja e syrit i përgjigjet menjëherë dritës, duke u bërë më e vogël në mjedise më të ndritshme dhe më e madhe në ambiente më të errëta. Reagimet e ngadalta ose të vonuara në madhësinë e saj, mund të tregojnë praninë e disa sëmundjeve si Alzheimerit, por edhe efektet e medikamenteve të ndryshme dhe madje provat e konsumimit të drogës. Bebëzat e zmadhuara të syve janë më se të zakonshme tek ata që përdorin droga stimuluese, si kokaina dhe amfetamina. Te përdoruesit e heroinës, vërehet e kundërta.
Sytë e kuq ose të verdhë
Një ndryshim në ngjyrën e “të bardhës së syve”, sugjeron se diçka nuk është në rregull. Një sy i kuq dhe i përflakur mund të shkaktohet nga abuzimi i tepërt me alkoolin ose drogën. Por mund të shkaktohet edhe nga një acarim ose infeksion, që në shumicën e rasteve, kalon brenda disa ditësh.
Nëse ndryshimi i ngjyrës së kësaj pjesë të syrit është i vazhdueshëm, mund të sinjalizojë një infeksion më serioz, një inflamacion ose një reagim ndaj lenteve të kontaktit. Në rastet më ekstreme, një sy i kuq tregon sëmundjen e glaukomës, një sëmundje kjo e rëndë që nëse nuk trajtohet në kohë mund të çojë drejt verbërisë.
Kur “e bardha e syve” zverdhet, kjo është një shenjë më e dukshme sëmundjes së hepatitit (ose verdhëzës në gjuhën popullore) dhe të një mëlçie të sëmurë. Shkaqet themelore të verdhëzës ndryshojnë shumë. Ato përfshijnë një inflamacion të mëlçisë (hepatit), gjendje gjenetike ose autoimune, dhe medikamente të caktuara, viruse ose tumore.
Njollat e kuqe
Një njollë e kuqe gjaku në të “bardhën e syrit” (hemorragjia subkonjuktivale) mund të duket e frikshme, dhe është gjithmonë rezultat i një ene gjaku të vogël të lokalizuar që ka shpërthyer. Në shumicën e rasteve, nuk ka ndonjë shkak të njohur dhe zhduket brenda disa ditësh.
Por mund të jetë edhe një tregues i presionit të lartë të gjakut, diabetit dhe çrregullimeve të koagulimit të gjakut që shkaktojnë gjakderdhje të tepërt. Shkak mund të jenë ilaçet për hollimin e gjakut si aspirina. Nëse problemi është i shpeshtë, atëherë duhet të rishikohet doza.
Unaza rreth kornesë së syrit
Një unazë e bardhë ose gri rreth kornesë shpesh lidhet me kolesterolin e lartë dhe një rrezik të shtuar të sëmundjeve të zemrës. Por ajo mund të zbulojë një shenjë e alkoolizmit të personit në fjalë. Ndonjëherë shihet edhe në sytë e të moshuarve, prandaj emri mjekësor është “arcus senilis”.
Gungat yndyrore
Një gungë yndyrore me ngjyrë të verdhë, që mund të shfaqet në të “bardhën e syrit” është një pterigia, një depozitë e vogël yndyre dhe proteinash që mund të korrigjohet lehtësisht me anë të hedhjes së pikave në sy ose mund të hiqet me një operacion të thjeshtë.
Zakonisht, ajo nuk është e rrezikshme për shikimin derisa të fillojë të rritet mbi kornenë (pjesa me ngjyrë e syrit). Për fat të mirë, pterigia rritet shumë ngadalë. Një nga faktorët kryesorë shkakësorë besohet se është ekspozimi kronik ndaj dritës ultravjollcë të Diellit.
Sytë e fryrë
Sytë e fryrë mund të jenë pjesë e një tipari normal të fytyrës. Por kur sytë kanë qenë të fryra më parë, shkaku më i dukshëm është një problem me gjëndrën tiroide, dhe kjo gjendje ka nevojë për kujdes mjekësor. Po ashtu fryrja e njërit nga sytë mund të shkaktohet nga një dëmtim, infeksion ose më rrallë nga një tumor prapa syrit.
Qepallat e ënjtura ose dridhjet e tyre
Edhe gjendja e qepallave mund të tregojnë ekzistencën e shumë sëmundjeve. Këto lidhen kryesisht me probleme të vogla të gjëndrave nën qepalla. Një gjendje e zakonshme është një gungë e kuqe në qepallën e sipërme dhe më rrallë në atë të poshtmen, dhe shkaktohet nga një gjëndër e bllokuar.
Ajo zhduket në përgjithësi vetë ose duke përdorur kompresa të ngrohta. Nëse vazhdon, duhet të hiqet me një procedurë të thjeshtë kirurgjikale. Dridhje e qepallës (miokimia okulare) mund të jetë një acarim, madje edhe një siklet, dhe shpesh përjetohet shumë më keq nga sa duket. Në shumicën e rasteve, është krejtësisht e padëmshme dhe mund të lidhet me stresin, çekuilibrin e lëndëve ushqyese në trup, ose me konsumimin e tepërt të kafeinës. / “The Conversation” – Bota.al
