Pak shqiptarë dinë që në Qeverinë e parë të Garibaldit në vitin e largët 1860, nga 6 Ministra 3 prej tyre ishin arbëreshë. Françesko Krispi, Luigji Gjura dhe Paskuale Skura. Pozicionet e tyre ishin të rëndësishme, siç ishte në tërësi kontributi i arbëreshëve përgjatë rilindjes italiane. Por sot dua të ndalem tek kontributi i Paskuale Skurës, i cili si Ministër i Drejtësisë, është shkruesi i tekstit të Referendumit të parë që u mbajt në 21 Tetor 1860 për bashkimin e krahinave të Siçilisë me Italinë. Teksti i reherendumit kishte këtë tekst “Populli siçilian do Italinë një e të pandarë … ? Referendum ku fitoi Po-ja plebishitare. Italia u bashkua dhe referendumet vazhdojnë të jenë treguesi i shpirtit të saj të lirë dhe sovran, ku populli për çështjë të rëndësisë kushtetuese dhe kombëtare thirret në referendum si vendimarrësi dhe udhëheqësi i vërtetë i fateve të tij.
Aktualisht Referendumi që po mbahet në Itali është një referendum Kushtetues pasi prek dy nene te Kushtetutës, Ky Referendum do të shtrihet në dy ditë 20 dhe 21 Shtator 2020, ditën e parë nga ora 7.00 deri në 23.00 dhe ditën e dytë nga ora 7.00 deri në 15.00. Objekti i këtij Referendumi është pakësimi i numrit të parlamentarve nga 945 në 600 në Dhomën e Deputetëve dhe në Senat. Nismëtare e këtij Referendumi është Lëvizja 5 Stele. Por ky Referendum ku mbështetësit politikë janë ndarë në dy kampe, për po dhe për jo, cuditërisht nk janë të ndarë sipas kaheve tradicionale të majtë dhe të djathtë por janë të pëzjerëm sidomos në mënyrë ekstreme. Përkrah lëvizjes 5 Stele për të votuar pro shkurtimit të parlamentarve është Partia e majtë e Zingaretit, e quajtur Partia Demokratike, është Lega, Partia e ekstremistit të djathtë Mateo Salvini, Partia tjetër e djathtë Fratelli d’Italia e udhëhequr nga pasionantja Giorgia Meloni.Ndërkohë ata që bëjnë thirrje që të votohet Jo janë Ema Bonino me partinë e saj +Europa dhe Carlo Calenda me partinë e tij e quajtur Azione.Një pozicion jo të qartë dhe jo konseguent kanë mbajtur Slvio Berluskoni dhe Mateo Renzi të cilët nën pretekstin që i japin liri partive të tyre të votojnë sipas dëshirës ndoshta fshehin të tjera qëllime dhe pritshmëri.Një nga figurat publike më të rëndësishme të Po-së është Marco Travaglio një figurë shumëdimensionalem një guru mediatike do e quaja, që tashmë rivalizon denjësisht mësuesin e tij Indro Montanelin. Mbrojtja e Po-së nga ana e Travaglios jo vetëm me Gazetën e tij Il Fatto Quotidiano por dhe me cdo dalje televizive dhe në rrjete sociale ka arritur të bëjë një advokaci ekselente me arsyetimin e tij për të mirat e shkurtimit të numrit të parlamentarve në Dhomën e Deputetëve dhe Senatin Italian.
Personalisht jam mbështetëse në distancë e Po-së, si një shkundje, efikasitet dhe demokraci reale që do i bëj shumë punë situatës aktuale dhe kalbëzimit të klasës poltike italiane. Por kjo e imja është thjesht një vëzhgim i trishtë i një shqiptareje që shikon me sy adhurues dhe kurioz sesi shumë pak tokës time ujrat e ndotura të mocalit lëvizin, dhe ai që i lëviz është populli.Në Shqipëri prej vitit 2003 është e pamundur të bëhet një Referendum, Ligji për Referendumet sot e kësaj dite nuk është aprovuar nga kjo kastë politike, të cilës i intereson që këtë popull ta mbaj me ujë bukë dhe lot, jo me të drejta, e për më tepër me të drejta që vetë ai me Kushtetutë duhet ti aplikojë. Ndryshohet Kushtetuta, Kodi, Ligjet, Sistemet Zgjedhore, Ligji Pensionevem Ligji Tatimeve, prishen Teatra e shkatërrohen hekurudha e Uzina, por populli është pasiv, është i pa përfshirë, i pa perfillur, ekstremisht i nëpërkëmbur, ekstremisht i dëshpëruar.Ligji për Referendumet është një emergjencë kombëtare, është një intubim oksigjeni për demokracinë e shkalafitur shqiptare. Bashkë me miq të nderuar kemi nisur një rrugëtim të mundimshëm për të cuar në Parlamentin butaforik shqiptar një Projekt Ligj për Referendumet, do arrijmë ose jo ne të paktën vazhdojmëëndërojmë, vazhdojmë lëvizim edhe pse ndjehemi sic thoshte arbëreshi tjetër i madh Antonio Gramshi.. Pesimistë me zgjuarsi dhe optimistë me vullnet…
Brizida Gjikondi
