Lucio Caracciolo
Rifillimi i konfliktit sirian lidh dy epiqendrat që po riformojnë ekuilibrin e fuqive në botë: atë ukrainase dhe atë të Lindjes së Mesme. Tani ka vetëm një luftë, të nxehtë. Në të cilën të gjitha fuqitë e mëdha janë pak a shumë të përfshira drejtpërdrejt. Një vështrim mbi hartën gjeografike jep një ide të vazhdimësisë që nga fusha Sarmatiane nëpërmjet Detit të Zi, duke prekur Kaukazin, depërton drejt Levantit dhe Gadishullit Arabik, duke kulmuar në Jemenin e kontrolluar nga Huthi, gurthemeli i kalimeve mes detit Mesdhe dhe atyre kinezë.
Në udhëkryqin e tre perandorive të mëdha euroaziatike – ruse, persiane dhe osmane – në konkurrencë të përditësuar, bashkëprotagonistë të ndeshjes midis Shteteve të Bashkuara dhe Kinës për hegjemoninë planetare, me qendër në Indo-Paqësor.
Që nga e premtja e kaluar, kur një përzierje e larmishme e milicive xhihadiste dhe rebelëve anti-Asad pushtuan Aleppon, të braktisur nga trupat e Damaskut për t’u nisur me shpejtësi drejt kryeqytetit, Siria ka rihyrë në ekuacionin e “luftës botërore me copa” siç e ka quajtur Papa Françesku. Regjimi duket se po shpërbëhet. Kështu dukej edhe në fillim të viteve 2010, kur u godit nga vala e “Pranverës Arabe”.
Javët e ardhshme ndoshta do të na lejojnë të përcaktojmë nëse bëhet fjalë për një gjendje kome, një prelud për fundin, apo thjesht një tjetër përzierje e përplasjeve siriane dhe levantine. Një ndarje e re e mbetjeve të Sirisë. Për të deshifruar skenën strategjike, le ta studiojmë atë në dritën e tre fenerëve.
E para dhe më e menjëhershmja është përplasja mes Izraelit dhe Iranit.
Për Jerusalemin, objektivi strategjik është të thyejë ose të paktën të lirojë korridorin perandorak iranian që lidh Teheranin me Mesdheun nëpërmjet Bagdadit dhe Damaskut, me një dalje në Bejrut dhe një shtojcë të paqartë në Sanaa. Prandaj ndodhi edhe sulmi ndaj Hezbollahut, në Liban, i cili vazhdon nën mbulesën e një “armëpushimi” fiktiv. Ofensivë që e detyroi Partinë e Zotit të zbulonte krahun sirian për të mbrojtur Bejrutin dhe rrethinat e tij.
Është një nga mijëra paradokset e Lindjes së Mesme nga i cili përfitojnë taktikisht grupet Kaid të ricikluara për përdorim perëndimor, të cilat në një nivel strategjik i shërbejnë planit izraelit për të dobësuar boshtin Iran-Hezbollah. Me mbështetjen diskrete të amerikanëve, të vendosur në Sirinë lindore, siç thuhet për të mbrojtur kurdët atje dhe për të shtypur mbetjet e Shtetit Islamik, por në fakt për të penguar zgjerimin turk drejt dhe përtej Eufratit.
E dyta ka të bëjë me Turqinë, sponsorin kryesor të rebelëve xhihadistë. Për tetë vjet ajo është rishfaqur në Levantin e saj me objektivin e dyfishtë për të shtypur kurdët e PKK-së dhe për t’u shtrirë përtej kufijve aktualë, drejt lindjes dhe jugut, duke ndjekur gjurmët osmane dhe parimet gjeopolitike të vendosura në Paktin Kombëtar të Ataturkut (1920).
Ky objektiv është i mundur vetëm nëse Shtetet e Bashkuara evakuojnë pjesën e tyre të Sirisë, në përputhje me planin e shkëputjes së supozuar nga rajoni, ndaj të cilit mbeten të mbërthyer sot për të mbrojtur Izraelin nga teprimet e Netanyahut. Dhe nga aleatët e tij të shfrenuar të ultra të djathtës mesianike, të cilët e konsiderojnë Damaskun pjesë të Izraelit të Madh midis Nilit dhe Eufratit, siç u deklarua nga Ministri i Financave dhe mbrojtësi i kolonëve Bezalel Smotrich.
E treta ka të bëjë me Rusinë dhe reflektohet menjëherë në luftën në Ukrainë. Regjimi sirian është (ishte?) xhevahiri i Levantit dikur pro-sovjetik, tani pro-rus. Pasi e shpëtoi atë në 2015, Putin tani rrezikon ta humbasë. Ndërhyrja e vonë dhe e kufizuar kundër xhihadistëve të Tahrir al-Sham rrjedh gjithashtu nga shtrirja e tepërt e angazhimeve të saj ushtarake, në Ukrainë, por edhe në ish-Botën e Tretë, Jugun Global, në mbështetje të regjimeve anti-perëndimore.
Moska duhet t’i japë vetes prioritete. Në krye të të cilëve, humbja e Kievit lidhet me neutralizimin e një kombi që në sytë e Putinit nuk ekziston dhe në asnjë rast nuk duhet të jetë pjesë e sferës së ndikimit të amerikanëve.
Sa i përket kinezëve, të cilët erdhën në ndihmë të rusëve për të parandaluar fitoren amerikane në Ukrainë, ata vëzhgojnë me njëfarë frike shkatërrimin e territoreve evropiane dhe të Lindjes së Mesme, të cilat i konsiderojnë korridoret pjellore strategjike-tregtare të Rrugëve të reja të Mëndafshit, në të cilat vareshin dhe varen ende pjesërisht për furnizime të rëndësishme ushqimore dhe energjitike.
Ndër variantet e përplasjes së pasigurt siriane, njëri është i nëndheshëm, por vendimtar. Dorëzimi i Al-Asad në fakt mund të jetë pjesë e paketës së armëpushimit në Ukrainë që Trump shpreson të vendosë deri në pranverën e ardhshme dhe që duhet të paraprihet nga një armëpushim i vërtetë midis Izraelit, Hamasit dhe Hezbollahut.
Humbja e Sirisë “së tij” si një premium i paguar nga Putini për aneksimin de facto të territoreve të marra nga Kievi dhe për formulat e paqarta që mund të maskojnë heqjen dorë nga Zelensky ose pasardhësi i tij nga integrimi “i pazëvendësueshëm” Atlantik.
Autokrati i Kremlinit do të jetë në gjendje të ngushëllojë veten duke kujtuar legjendën islame se Profeti hezitonte të vizitonte Damaskun sepse ishte “i bukur si Parajsa”. Më mirë ta shijosh në qiell. / Corriere della Sera – Bota.al
