Ajo që nisi si një përkujtimore e heshtur nga një grusht studentësh vitin e kaluar është shndërruar në disa nga protestat më të mëdha në historinë e Serbisë, një lëvizje masive që disa e krahasojnë me demonstratat që e rrëzuan nga pushteti diktatorin Slobodan Millosheviç një çerek shekulli më parë.
Protestat aktuale drejtohen nga studentët universitarë, dhe disa të rritur qëndrojnë pranë tyre si mbështetje, sepse ata thonë se qeveria e presidentit Aleksandar Vuçiç është bërë një pengesë për hyrjen e Serbisë në Bashkimin Evropian — dhe kjo është kthyer në çështjen thelbësore.
Studentët po akuzojnë Vuçiçin dhe partinë e tij për abuzim me pushtetin, korrupsion, kapjen e mediave, dhunimin e institucioneve, dhe po kërkojnë dorëheqjen e tij. Ata janë të përkrahur nga prindërit e tyre, grupet opozitare, si dhe OJF-të liberale në Perëndim. Gazetat e kontrolluara nga qeveria i përshkruajnë ata si “plehra” dhe “armiq të popullit.”
Një nga goditjet e fundit ndaj protestuesve ishte refuzimi i autoriteteve për të lejuar një marshim përkujtimor. Kur qindra studentë u mblodhën, policia i shpërndau me dhunë.
Një krizë kombëtare
Serbia po përballet me një moment vendimtar. Vendi është në prag të një zgjedhjeje: të vazhdojë drejt një rruge autoritare, apo të hapë derën drejt demokracisë dhe integrimit në BE.
Kryeministri Vuçiç, i cili ka qenë në pushtet që prej vitit 2012, shihet nga kritikët si gjithnjë e më shumë autokratik. Ai ka mbushur institucionet me aleatët e tij, ka shtypur opozitën dhe ka marrë kontrollin mbi mediat. Shumë shohin ngjashmëri me vitet 1990, kur Millosheviçi e mbante Serbinë në izolim dhe krizë.
Në qendër të shpërthimit aktual ishte një katastrofë hekurudhore ku dhjetëra studentë humbën jetën. Ky incident e ktheu zemërimin e akumuluar në protesta të gjera, të cilat vazhdojnë pa ndërprerje për javë të tëra.
Rinia në ballë të betejës
Studentët thonë: “Ne nuk mund të vazhdojmë të jetojmë në një Serbi ku nuk ndihemi të sigurt, ku të ardhmen tonë e vjedhin politikanët.” Një vajzë 20-vjeçare nga Universiteti i Beogradit tha: “Prindërit e mi kanë frikë për mua, por ata e dinë që nuk mund të qëndrojmë pasive. Është koha jonë.” Ata organizojnë marshime, shpërndajnë mesazhe me hashtage si #SerbiaWithoutVučić dhe refuzojnë të ndalen.
Mediat dhe reagimi ndërkombëtar
Mediat e pavarura, gazetarët dhe organizatat për të drejtat e njeriut po e mbulojnë ngjarjen gjerësisht, ndërsa tabloidet pro-qeveritare përpiqen t’i diskreditojnë protestuesit duke i quajtur “armiq të shtetit.”
Reporterët pa Kufij dhe Federata Evropiane e Gazetarëve kanë denoncuar dhunën dhe kërcënimet ndaj gazetarëve që mbulojnë protestat. BE ka dhënë sinjale se po ndjek nga afër zhvillimet dhe ka paralajmëruar se dhuna dhe mungesa e reformave do ta vonojnë procesin e anëtarësimit.
Pyetja që shtrohet sot është: A do të mundet rinia serbe të ndryshojë trajektoren e vendit? Ose a do të përballet Serbia me një të ardhme të zymtë të izolimit, nacionalizmit dhe autoritarizmit? “Ne jemi këtu,” tha një student. “Sepse nuk kemi rrugë tjetër.” / me shkurtime nga Washington Post – bota.al
