Për më shumë se 3000 vjet, faraonët sunduan me sukses superfuqinë e tyre në Nil. Pavarësisht suksesit të perandorisë, ajo megjithatë u shemb në fund. Por çfarë saktësisht çoi në rënien e saj? Faraonët ruajtën pikëpamjen e tyre për botën për shekuj me radhë në një sërë statujash, monumentesh dhe varresh monumente të mëdha. Por këto projekte masive kërkonin burime të mëdha në aspektin e punës dhe investimeve monetare që vendi nuk mund t’i mbështeste në afat të gjatë. Dikush mund të thotë se vendosmëria e Egjiptit për të ruajtur të kaluarën e vet ishte një pengesë për të ardhmen. Sot shumica e historianëve pajtohen: Projektet gjigante të ndërtimit të faraonëve shërbyen për të mashtruar dhe shpërqendruar popullsinë egjiptiane në të njëjtën kohë që po sillnin shkatërrimin e perandorisë.
Ndërsa filmat e Hollivudit përhapin idenë se piramidat u ndërtuan nga puna e skllevërve, ka prova më të reja që hedhin poshtë mitin. Ish-drejtori i Muzeut Egjiptian të Berlinit, Dieter Wildung, thotë se është “dije e përhapur në egjiptologjinë serioze” që punëtorët nuk ishin skllevër. Ata respektoheshin për punën e tyre, madje ata që vdiqën gjatë ndërtimit u nderuan duke u varrosur pranë monumenteve të shenjta.
Ndërsa historiani grek Herodoti shkroi se 100,000 punëtorë ndërtuan piramidat, egjiptologët modernë besojnë se shifra reale ishte më afër 20,000 ose 30,000. Në çdo rast, ajo ishte një fuqi punëtore e madhe për popullsinë në atë kohë, rreth 1.6 milionë. Sundimtarët e Egjiptit të lashtë ishin të rrënjosur fort në traditë: mbretërit dhe priftërinjtë e Egjiptit ishin përgjegjës për marrjen e favoreve nga perënditë për të garantuar suksesin dhe prosperitetin e vazhdueshëm të kombit.
Por ata ishin rezistentë ndaj reformave dhe pa një shtysë për ndryshime dhe zhvillim të mëtejshëm, perandoria u bë statike – një prelud i rënies së saj përfundimtare. Kështu, në kohën kur romakët e bënë Egjiptin një shtet klient, vendi dikur i lulëzuar ishte si një mumje: i ruajtur nga jashtë, por i zbrazët brenda.
Çfarë mund të mësojnë Shtetet e Bashkuara nga përvoja e lashtë egjiptiane?
Historiani Thomas Jäger i sheh Shtetet e Bashkuara si të kërcënuara nga një stanjacion i ngjashëm. Ai beson se kombi është bërë thellësisht i ndarë dhe forcat përçarëse po e shpërbëjnë atë. “Ultrakonservatorët refuzojnë përparimin. Në vend që të reformojnë kujdesin shëndetësor dhe infrastrukturën ose të promovojnë masa për zbutjen e varfërisë, vlerat e tyre mbeten të rrënjosura në të kaluarën. Shoqëria amerikane është e paralizuar nga një luftë kulturore polarizuese.”
