“Zilia është një mijë herë më e tmerrshme se uria.
Sepse është uri shpirtërore.”
Miguel de Unamuno
Dishepulli i ri i një filozofi të urtë vjen në shtëpinë e tij dhe i thotë:
Mjeshtër, një mik më foli keq për ju.
Prit – e ndërpret filozofi – A i ke përdorur tre filtrat për atë që do të më thuash?
Tre filtrat? – pyet dishepulli.
Po, e para është e vërteta. A je i sigurt se ajo që do të më thuash është absolutisht e vërtetë?
Jo, kam dëgjuar fqinjët duke folur për këtë.
Atëherë, të paktën do të kesh përdorur filtrin e dytë A mund të më bëjë mirë ajo që do të më thuash?
Jo, në fakt…
Filtri i fundit është domosdoshmëria. A është e domosdoshme që unë ta di këtë gjë që të shqetëson kaq shumë?
Në fakt, jo.
Epo, – thotë i urti duke buzëqeshur – nëse nuk është as e vërtetë, as e mirë, as e domosdoshme, le ta groposim në harresë.
Marrëdhëniet njerëzore do të ishin shumë më të shëndetshme nëse, para se të përhapim thashetheme, ne do t’ua nënshtronim ato filtrave të së vërtetës, mirësisë dhe domosdoshmërisë. Të gjithë e kanë të vështirë t’i përdorin këto tre parime kur përballen me thashetheme, por ka njerëz që janë absolutisht të paaftë për të frenuar dëshirën e tyre për të kritikuar. Çfarë fshihet pas gjithë kësaj? Errësira e zilisë.
Zilia është virusi më vdekjeprurës që ekziston: shkatërron marrëdhëniet dhe anulon ndjesitë, emocionet dhe njerëzit. Është jashtëzakonisht e rrezikshme, për faktin e thjeshtë se çdokush mund të bjerë në grackën e saj; është një virus kaq i përhapur sa ka arritur në nivele pandemike. Është shumë e rëndësishme që të vaksinohemi kundër tij, si për të shmangur përjetimin dhe vuajtjen prej.
Nën mashtrimin e zilisë, thashethemeve, qëndron një demon i tmerrshëm dhe i pamëshirshëm: mungesa e vetëvlerësimit dhe e dashurisë për veten. Arma më e madhe që ka zilia për të na sulmuar është të na shtyjë drejt një krahasimi negativ.
Ne e dimë se asnjë lloj krahasimi nuk është i mirëpritur, veçanërisht sepse pasqyron zhgënjimet tona si një pasqyrë. Me fjalë të tjera, ajo që dëshirojmë na shkatërron, sepse demonizon arritjen e aspiratave ende të paarritura, duke na bërë të largojmë vëmendjen nga virtytet që gëzojmë.
Për më tepër, zilia nxjerr në pah anën më të errët të qenies njerëzore. Nuk është vetëm një mungesë e dashurisë për veten; zilia konfirmon një nga të vërtetat më të pakëndshme të njerëzimit: urrejtjen ndaj talentit dhe suksesit të të tjerëve. Është më e lehtë të kanalizojmë zhgënjimin në gjykim dhe kritikë sesa në njohjen e kompleksit tonë të inferioritetit.
Shpesh pyesim veten se çfarë e shtyn ziliqarin të ndihet ziliqar, por në të njëjtën kohë nënvlerësojmë peshën që duhet të mbajë ziliqari. Fakti i të paturit zili të tjerët është një torturë e vërtetë: të distancon nga realiteti dhe gjeneron mosbesim.
Ka raste kur njerëzit që janë objekt i zilisë, nuk e dinë më kush janë miqtë e tyre të vërtetë dhe cilët janë armiqtë e tyre, kujt mund t’i besojnë dhe kujt nuk munden; madje shkojnë aq larg sa të dyshojnë në suksesin e tyre, duke pyetur veten nëse ai është i merituar apo jo, siç pretendojnë thashethemet. Kjo mund të krijojë një zinxhir të vazhdueshëm vuajtjesh dhe pasigurish.
Sigurisht, ne nuk do të jemi në gjendje ta eliminojmë plotësisht zilinë nga jeta jonë, por do të jemi në gjendje ta zvogëlojmë atë. Mund të fillojmë duke aplikuar filtrat e shpjeguar më sipër (e vërteta, mirësia dhe domosdoshmëria); ne duhet të punojmë me ndjenjën e dashurisë për veten dhe në identitetin tonë dhe kështu të krijojmë një jetë të brendshme që na pengon të jemi dashakeqë për sukseset dhe dështimet e të tjerëve. Shkëndija e zilisë që mbajmë brenda duhet të përdoret për të arritur ato synime që janë ende të parealizuara.
Për sa i përket tejkalimit të vuajtjeve të shkaktuara nga “të qenit objekt”, duhet thënë se nevojitet një përvojë e caktuar themelore: nuk mund të filloni të ndërtoni një shtëpi nga çatia. Ne e dimë se disa ngjarje shkaktojnë krahasime: madhështia jonë mund të nxjerrë në pah kufizimet e të tjerëve, ashtu si fitoret e të tjerëve mund të nxjerrin në pah dobësitë tona.
Duke thënë këtë, është mirë t’i shijojmë virtytet tona në një mënyrë tjetër: duke u treguar të tjerëve se edhe ata mund ta bëjnë këtë, në mënyrë që ata të provojnë vetë dhe ne t’u japim atyre një dorë. Sepse, ashtu siç na shkatërrojnë lakmia dhe zilia, na forcon edhe admirimi. / bota.al
