Njerëzit që dalin vullnetarë jetojnë më gjatë dhe shëndetshëm. Disa ekspertë të shëndetit publik, besojnë se ka ardhur koha që mjekët ta rekomandojnë vullnetarizmin, së bashku me dietat dhe ushtrimet fizike
Nga James Hamblin
Në luftën kundër sëmundjes që do të vrasë njërin nga çdo 4 njerëzit që ju njihni, shumica e shkencëtarëve që studiojnë epidemiologjinë kardiovaskulare në Shkollën e Shëndetit Publik në Harvardit, janë duke u fokusuar tek faktorët e zakonshëm si kolesteroli, obeziteti, dhe struktura kardiake. Por studiues si Erik Kim, kanë një fokus të veçantë: qëllimin në jetë. Si ndikon tek ai tek shëndeti, si fitohet dhe humbet, dhe si mund të përdoret si një armë për të mbajtur njerëzit e gjallë dhe në shëndet të mirë?
Kur një studim i kohëve të fundit në Kanada, filloi të praktikojë vullnetarizmin në një program pas-shkollor për fëmijët, të rinjtë gjimnazistë humbën peshë, ndërsa i kishin të përmirësuara profilet e kolesterolit, në krahasim me bashkëmoshatarët e tyre jo-vullnetare. Në revistën “JAMA Pediatrics”, studiuesit arritën në përfundimin se:”Adoleshentët që dalin vullnetarë për të ndihmuar të tjerët përfitojnë edhe vetë, duke sugjeruar një mënyrë fisnike mirë për të përmirësuar shëndetin”.
Në një tjetër studim të kryer nga Universiteti i Uashingtonit në Sent Ljuis, të rriturit më të vjetër që filluan të çojnë fëmijët në një program të quajtur Përvoja Trupore, dëshmuan përmirësime në qëndrueshmëri, memorie, fleksibilitet, si dhe nivelet e depresionit. Deri më sot, kërkimet në këtë fushë që kanë qenë të fokusuar tek lidhja midis vullnetarizmit dhe gjendjes shëndetësore dhe rrezikut të vdekshmërisë (24 përqind më i ulët); vetëm sa e kanë gërvishtur sipërfaqen e të kuptuarit të mekanizmave dhe implikimeve në sistemin shëndetësor, dhe mbi atë sesi si njerëzit mund ta përdorin këtë informacion.
Në numrin e parë për vitin 2016 të revistës “Shkenca Sociale dhe Mjekësia”, Kim raporton gjetjet e reja, të cilat shtojnë argumentat në favor të shtimit të vullnetarizmit, në listën e gjërave që mjekët duhet t’u rekomandojnë të gjithë pacientëve. Bashkëpunëtorja e tij në këtë studim, Sara Konrat, është drejtore e Programit Ndërdisiplinor për Kërkimet mbi Ndjeshmërinë dhe Altruizmin në Shkollën e Familjare të Filantropisë në Indiana (shkolla e parë në botë i dedikuar për studimin e filantropisë).
Së bashku Kim dhe Konrat studiuan 7.168 amerikanë mbi moshën 50 vjeç, ku vetëm disa prej tyre kryenin punë vullnetare në komunitetet e tyre. Pasi përshtatën një gamë të gjerë ndryshoresh të pështjelluara, ata zbuluan se gjatë një periudhe 2-vjeçare, vullnetarët kishin më pak gjasa për t’u sëmurur. Më e rëndësishmja, vullnetarizmi ishte e lidhur me 38 përqind më pak shtrime në spital.
“Kjo tregon është se vullnetarët që marrin vendime mbi shëndetin e tyre, janë të ndryshëm nga jo-vullnetarë”- më tha Konrat. “Një mënyrë për të menduar për këtë, është se kur ne kujdesemi për veten, në një mënyrë themelore, kjo na lejon të kujdesemi edhe për të tjerët”. Përveç faktorëve izolues sociodemografikë si mosha, gjinia, raca, përkatësia etnike, statusi martesor, niveli arsimor, pasuria financiare dhe gjendjes e sigurimit shëndetësor, Kim dhe Konrath kontrolluan për sjelljet shëndetësore, integrimin social, stresin, faktorët pozitivë psikologjike, faktorët e personalitetit, sëmundjet kronike, dhe gjendja shëndetësore nëpërmjet dy masave të shëndetit bazë, duke përfshirë një masë prej 23 pikash të statusit funksional, dhe një listë të sëmundjeve të mëdha kronike.
“Studimi mbi pirjen e duhanit nuk është eksperimental; është saktësisht e njëjta cilësi si studimet e vullnetarizmit. Bazohet në sjelljet e njerëzve me kalimin e kohës, dhe vëzhgimi se çfarë ndodh me njerëzit që zgjedhin për të pirë duhan ose që zgjedhin që bëjnë punë vullnetare. Mjekët nuk e kanë problem të na thonë të ndalojmë pirjen e duhanit. Ajo që ata injorojnë, është se shumica e kontekstit tonë të jetës së përditshme është e ngulitur brenda marrëdhënieve. Numri dhe cilësia e këtyre raporteve ndikon fuqimisht mbi shëndetin. Unë po studioj mbi këtë fushë prej vitesh, dhe s’kam gjetur asnjë studim ku vullnetarizmi të mos ketë ndikuar në një farë mënyre pozitivisht në shëndetin e njërëzve’- thotë Konrat.
Këto programe mund të ofrojnë mënyra të reja për të rritur parandalimin e sëmundjeve, gjë që mund të ndihmojë në uljen e kostove të sistemit të kujdesit shëndetësor, argumentojnë Kim dhe Konrath. Në mesin e një sistemi shëndetësor në krizë që shpenson 3 mijë miliardë dollarë në vit në SHBA, mënyrat për të përmirësuar shëndetin e popullatës me pak apo aspak kosto, janë një ndihmesë e madhe për shëndetin publik.
Programet vullnetare mund të jenë njëra prej tyre. Në vitin 2012, 64.5 milionë vullnetarë amerikanë dhanë 7.9 miliardë orë shërbime, për të cilat Korporata e Shërbimeve Kombëtare dhe Komunitetit vlerësoi se kishin një vlerë 175 miliardë dollarë. Por ka një aspekt të rëndësishëm në zbatimin e këtij informacioni. Pasi takoi Konrat kohët e fundit për të bashkëpunuar, Kim mësoi se një prej studimeve të saj të mëparshme, kishte patur disa rezultate shqetësuese.
Në një studim vëzhgimor, kishte patur njerëzit që dolën vullnetarë për motive “vetë-orientuese” tilla si “Unë kam nevojë të largohem prej problemeve të mia”, ku kishte një rrezik vdekshmërie të ishte i ngjashëm me atë të jo-vullnetarëve. Sikurse shpjegon Kim, “vetëm njerëzit që ishin duke kryer punë vullnetare për arsye më të jashtme, siç është dhembshuria për të tjerët, kishin të reduktuar normat e vdekshmërisë”. Kjo pra sugjeron se ndjenja e qëllimit luan një rol të rëndësishëm?
“Mendoj se po. Një tjetër përfundim sugjeron se të fillosh të dalësh vullnetar vetëm për një shëndet të mirë mund të mos funksionojë, për shkak se kanë rëndësi motivet e njerëzve”-thotë ajo. Kjo mund të duket diçka si parimet e altruizmit efektiv, i cili është në modë, arti në përgjithësi utilitar i aplikimit të provës për të përcaktuar mënyrat më efikase për të përmirësuar botën.
Altruistët efektive priren të favorizojnë në shkallë të gjerë programet e shëndetit publik, që janë provuar të jenë efektive, siç është sigurimi rrjetave kundër mushkonjave për të parandaluar transmetimin e malaries.Dhe nëse Kim ka të drejtë se kjo jep një ndjenjë të vërtetë të qëllimit, efektet shëndetësore reciproke priren të jenë edhe më të mëdha. Kjo mund të shpjegojë pse altruizmi i efektshëm është bërë një prirje kryesore, ndërsa unë dëgjoj më pak njerëz që kanë pasion altruizmin e paefektshëm.
The Atlantic – Bota.al
