Ironia dhe autoironia ndihmojnë për të marrë distancën e duhur nga gjërat dhe për t’i trajtuar problemet në mënyrë krijuese, ndërkohë që, sarkazma është vetëm e dëmshme.
Jeta është plot probleme dhe vështirësi? Arma shtesë që ju duhet për t’u përballur me to nuk është një qëndrim më serioz, përkundrazi, është një dozë e mirë ironie dhe autoironie. Duket si paradoks! Megjithatë funksionon, sepse përmes të qeshurit, truri riorganizohet, përdor burime të reja, e shikon botën nga një këndvështrim i ri.
Çfarë ju pengon vërtet të qeshni, të nxirrni në pah ironinë dhe humorin e mirë? Po ta mendosh, mendja shkon menjëherë te një problem apo vështirësi me të cilën po përballemi, por fajtori i vërtetë mund të jetë vetëm një tipar i karakterit tonë, një anë e errët, e cila në raste të caktuara merr epërsi.
Ndodh kur një emocion si trishtimi, zemërimi, por edhe prekja apo prirja për t’u zymtësuar pushtojnë psikikën tonë, duke imponuar ngjyrën e tyre të errët në çdo përvojë dhe për rrjedhojë duke penguar ironinë.
Nëse gjithçka na bën melankolikë apo të hidhëruar, kujdes… do të thotë që pa e ditur jemi bllokuar nga maska që mbajmë e cila na bën një personazh pa ngjyra e të të kufizuar.
Karikaturoni mërzinë
A ndiheni shpesh të vënë në dyshim, të kritikuar dhe kjo ju pengon të qeshni? Apo keni tendencën për të marrë gjithçka ters, që ju bën të tërhiqni keqkuptime dhe humor të keq? Epo, pasi të kesh identifikuar qëndrimin që të pengon të qeshësh, përpiqu ta ekzagjerosh dhe ta konturosh si një karikaturë ironike e vetes.
Kujdes: mos e ngatërroni ironinë me sarkazmën
Kufiri është shumë delikat, por mund ta perceptosh menjëherë: kur dikush përdor ironi, efekti tek personi të cilit i drejtohet është e qeshura, stimulon reflektimin, e bën atë të ndihet i parë nga sytë dashamirës, edhe nëse ata shprehin një kritikë. Megjithatë, kur përdor sarkazëm, efekti te personi tjetër është të thumbojë, të lëndojë ndjeshmërinë e tij, ta bëjë atë të ndihet i poshtëruar, fajtor ose në vështirësi dhe kështu të provokojë një reagim.
Prandaj, ironia, me dozën e duhur, është krijuese dhe e mirë për shëndetin, ndërsa sarkazma është gjithmonë e dëmshme.
Por duke qenë se shumë njerëz sarkastikë mendojnë se po ironizojnë dhe i shkaktojnë dëm vetes dhe të tjerëve, është mirë të sqarohemi më tej. Ironia është një funksion thelbësor për njeriun: një vështrim disi i shkëputur dhe tallës ndaj një ngjarjeje, një situate, ndaj të tjerëve ose ndaj vetvetes, i aftë për të vëzhguar në mënyrë panoramike, akute dhe të kthjellët, duke kapur aspektet qesharake, kalimtare, paradoksale apo groteske. Për shembull, si kur dikush, shumë i shqetësuar për një provim, arrin të “shohë veten nga jashtë” dhe të kuptojë absurditetin e tensionit të tepërt që po ndjen, dhe një shaka e kthen gjithçka në përmasat e duhura.
Sarkazma është dëshira për të goditur
Sarkazma është e kundërta e saj, ajo shpesh lind nga një tepricë e ironisë, e përkeqësuar nga zhgënjimi. Personi sarkastik është deri në fyt i zhytur në situatën që synon, e merr atë shumë seriozisht, ka një vizion të ndryshuar dhe të pjesshëm për të, nuk është në gjendje ta kritikojë drejtpërdrejt dhe përdor pseudo-ironi që vetëm sa i bën gjërat më keq.
Tani, secili prej nesh mund të shqiptojë në mënyrë sporadike një frazë sarkastike, por ka disa që kanë një prirje të fortë për ta përdorur atë, aq sa sarkazma bëhet lentja me të cilën e shohin realitetin dhe shenja e tyre dalluese.
