Abu Toha ishte në gjendje të dilte nga Gaza vitin e kaluar më 3 dhjetor. Ajo që i mundësoi atij, gruas dhe tre fëmijëve të tyre të vegjël të largoheshin është se një nga djemtë e tij kishte lindur në Boston, duke e bërë një qytetar amerikan.
Departamenti i Shtetit i SHBA gjithashtu ndihmoi. Abu Toha është një poet dhe eseist i madh dhe kishte edhe shkrimtarë dhe studiues që e mbrojtën atë.
Në Gaza, pesë ditë pas sulmit të 7 tetorit ndaj Izraelit, Abu Toha, së bashku me gruan dhe fëmijët e tyre, u larguan në një kamp refugjatësh pasi izraelitët hodhën fletëpalosje që urdhëronin evakuimin e zonës ku jetonin. Dy javë më vonë, shtëpia e tyre u bombardua. Atyre iu desh të iknin përsëri pasi kampi i refugjatëve u bombardua.
Ata qëndruan në një shkollë të kthyer në strehë nga UNRWA, Agjencia e OKB-së për Ndihmë dhe Punë për Refugjatët Palestinezë. Mundi të merrte pasaporta për veten dhe familjen e tij. Në një pikë kontrolli rrugës për të kaluar në Egjipt, ai u nxor mënjanë nga ushtarët izraelitë, të cilët pretenduan se ishte një anëtar i Hamasit.
Abu u ndalua dhe u rrah. Rreth dy ditë më vonë, një ushtar izraelit i tha se do të lirohej dhe i kërkoi falje për gabimin. Esetë personale të Abu Tohas, të botuara në revistën New Yorker janë magjepsëse.
Poezitë e tij për jetën në Gaza gjatë luftës janë shkatërruese. Sapo është botuar libri i tij i ri me poezi, Pylli i zhurmës. Koleksioni i tij i parë me poezi, Gjërat që mund t’i gjeni të fshehura në veshin tim, ishte një finalist për Çmimin Kombëtar të Rrethit të Kritikëve të Librit në Poezi dhe fitoi një çmim për librin e Palestinës, një çmim për librin amerikan dhe çmimin Derek Walcott për Poezinë.
Ja çfarë thotë ai në një intervistë të fundit për situatën:
”Familja ime në Gaza është shkatërruar, ashtu sikurse 400,000 palestinezë që tani janë nën rrethim në Gazën Veriore. Për të mos thënë se ata ishin nën rrethim që përpara 7 tetorit.
E them këtë sepse ushtria izraelite e ka ndarë pjesën veriore të Gazës në dy pjesë. Babai im dhe dy nga vëllezërit e motrat e mia u shpërngulën nga Gaza Veriore në qytetin e Gazës, ndërsa një motër tjetër me tre fëmijët e saj janë ende në Gazën e Veriut. Dhe në një mesazh zanor që motra ime mundi të më dërgonte, shtatë ditë pasi humba kontaktin me të, dëgjova të shtënat e izraelitëve.
Mund të dëgjoja sulmet ajrore. Mund të dëgjoja granatimet e artilerisë. Ata thjesht po përpiqen të ikin nga ai vend.
Por ka diçka që izraelitët po përdorin, që quhet kuadrokopter, që është një lloj droni i armatosur, i cili qëllon mbi këdo në rrugë. Kështu që njerëzit nuk munden të largohen. Njerëzit nuk ndihen të sigurt kur janë brenda shtëpive të tyre, sepse mund të bombardohen në çdo moment, ashtu si ndodhi me shtëpinë tonë tetorin e kaluar.
Mbi humbjen e njerëzve të dashur
Do të kisha dashur të mos kisha humbur shumë miq dhe anëtarë të familjes. Humbjet e mia nisën ditën që linda. Unë kam lindur në një kamp refugjatësh.
Kam humbur fëmijërinë time. Nuk kam jetuar një fëmijëri normale.
Gjatë kësaj lufte kam një poezi të quajtur “Një Art”, e kam shkruar tre vjet më parë. Dhe them në atë poezi, kam humbur tre miq në luftë, një qytet prej errësirës dhe një gjuhë prej frikës. Nëse do ta shkruaja këtë poezi sot, do të thosha se kam humbur më shumë se 300 miq në luftë.
Kam humbur 31 anëtarë të fisit. Tre prej tyre, kushërinjtë e parë. Dy nga tre kushërirat e para u vranë me burrat dhe fëmijët e tyre.
Unë jo vetëm që humba njerëz, por humba dëshmitë e prekshme të kujtesës sime. Kur isha fëmijë, kur u rrita, tani si burrë, nuk mund të mendoj, nuk e di se çfarë do t’u kaloj fëmijëve të mi si baba. Që ata pastaj t’ua kalonin fëmijëve dhe nipërve. I humba të gjitha këto kur humba shtëpinë.
Gjenocidi në Gaza
E di që është një term i debatuar, por nuk është i tillë kur ne shohim atë që po ndodh në Gazën Veriore, ku Izraeli e ndau qytetin e Gazës nga Gaza e Veriut, aty ku tani po bombardojnë njerëzit. Unë mendoj se fjala Holokaust filloi të përdoret, mendoj, 20 vjet pasi ndodhi Holokausti.
Pra, pse duhet të presim derisa gjenocidi të ketë gjithçka që duhet për t’u quajtur gjenocid në mënyrë që ta themi atë term? Ajo që Izraeli ka bërë, dhe kjo gjendet në retorikën e zyrtarëve izraelitë, është që ata duan të shfarosin njerëzit në Gaza.
Si ta quajmë kur ndërpret energjinë elektrike, kur ndërpret ushqimin, kur ndërpret ujin, kur godet me raketa ambulancat? Si ta quajmë këtë? A duhet vërtet të vdesim të gjithë në mënyrë që ta quajnë gjenocid?
Trauma e fëmijëve
Unë munda të largohesha nga Gaza në dhjetor të vitit të kaluar. Jetuam në Egjipt për rreth gjashtë muaj para se të vinim në Shtetet e Bashkuara. Ditët e para pasi u larguam nga Gaza, fëmijët vazhdonin të pyesnin për gjyshërit, për kushërinjtë e tyre dhe për çdo të afërm që njihnin.
Ndonjëherë ata nxirrnin emrat e miqve. Meqë ra fjala, një nga fëmijët e mi humbi një shoqen e saj shumë të ngushtë dhe unë nuk i thashë. Është vërtet e tmerrshme kur vëllai im më dërgoi një foto, këmbës së shoqes së vajzës sime, e cila ra në derën e shtëpisë sonë në Betlehem.
Shtëpia e saj u bombardua, dhe për shkak të atij shpërthimi, ajo u vra dhe këmba e saj, njëra nga këmbët e saj, ra para derës së shtëpisë sonë para se të bombardohej. Kështu që, nuk i thashë vajzës për këtë dhe nuk jam i sigurt nëse do të kthehemi një ditë në Gaza, ajo do të pyesë për këtë shoqen e saj të kopshtit.
Pas rrëmbimit
Pasi më liruan, xhipi izraelit më lëshoi në të njëjtin postbllok ku më kishin rrëmbyer. Nuk kisha asnjë mënyrë për të kontaktuar gruan sepse nuk kishte sinjal telefoni. Nuk kishte taksi, nuk kishte makina sepse nuk kishte karburant.
Më duhej të ecja nga pika e kontrollit për në Dar Al-Balah, që është të paktën 10 milje larg nga vendi ku më hodhën. Më duhej të ecja në këmbë deri atje. Nuk e dija ku ishte ime shoqe, nëse ishte gjallë apo e vrarë në një sulm ajror që ndodhi në tre ditët e mëparshme.
Pyeta njerëzit në Dar Al-Balah nëse dinin ndonjë shkollë ku rrinin njerëzit nga Bet Lahya, qyteti të cilin u evakuova me gruan dhe fëmijët e mi. Dhe më thanë se ka disa njerëz nga Bet Lahya që po qëndrojnë në një shkollë afër spitalit Al-Aksa në Dar Al-Balah. Aty hoqa pantoflat e mia, të cilat m’i dhanë izraelitët pasi më liruan, dhe u nisa me vrap.
Kishte shumë shkolla. Më në fund pikasa vajzën time Yafa, shtatë vjeç. I thirra, Yafa, dhe ajo ma ktheu: Mami ka kohë që po të kërkon. Nëna ime, gruaja ime më kërkonin. Nuk po qanin. Po më kërkonin sikur të kisha humbur në pyll.
Ajo nuk e dinte se çfarë po kaloja. Dhe unë nuk e dija se çfarë po kalonin ata, pasi duhej të qëndronin larg meje për tre ditë.
Palestina
Hamasi është një fraksion në Palestinë. Çfarëdo që të thonë, ata nuk përfaqësojnë të gjithë palestinezët. Pra, retorikën që përdorin, përfaqësojnë vetveten.
Çfarëdo që thonë izraelitët, ata e thonë atë si shtet. Çfarëdo që thotë Hamasi, çfarëdo që po bëjnë, nuk po e bëjnë si shtet. Ne nuk kemi ushtri.
Pra, duhet të thuhet që “deklaroi Hamasi”, jo palestinezët. Dhe unë nuk duhet të pajtohem me gjithçka që thotë Hamasi, sepse unë nuk jam Hamasi. Unë jam një refugjat palestinez që humbi 31 anëtarë të familjes, i cili u plagos në një sulm ajror në 2009 kur ishte 16 vjeç, i cili humbi shtëpinë e tij, i cili humbi 300 miq.
Ajo që më intereson është jeta e njerëzve që po vriten, fundi i pushtimit. Domethënë, deri kur do të jetojmë kështu? Izraeli do të na kapë dhe do të na bombardojë dhe do të na pengojë të ndërtojmë një aeroport.
Pse të mos flasim për këto gjëra? Le të flasim për atë që ndodhi para 7 tetorit. Sepse kjo ka vazhduar për dekada, jo për një vit.
Të gjithë në botë duhet ta kuptojnë këtë. Edhe nëse ka një armëpushim, kjo nuk do të thotë se do të ketë paqe.
Sepse të njëjtat probleme që çuan në 7 tetor, okupimi, privimi i popullit palestinez në Bregun Perëndimor në Rripin e Gazës, vazhdojnë ende.
Ne nuk kemi aeroporte dhe porte detare, nuk kemi trena apo autostrada. Nuk kemi rrugë të kalueshme. Ne kemi paterica dhe karrige me rrota, të rinj me një ose pa këmbë, të paaftë për të punuar, edhe sikur të kishte punë.
Ne udhëtojmë në Bregun Perëndimor ose Egjipt për kirurgji, madje edhe për të kuruar një këmbë të thyer. Por ne kemi nevojë për një leje për të hyrë. Mbushim valixhet me fotografi dhe kujtime.
Ne humbasim në të kaluarën, të tashmen dhe të ardhmen. Kur lind një fëmijë, ne ndihemi të trishtuar për të. Ka lindur një fëmijë për të vuajtur, mendojmë.
Ne nuk jemi të mirëpritur askund. Vetëm varrezat nuk i kanë problem trupat tanë. / bota.al
