Dhjetë ditët që tronditën Sirinë sollën luftë në periferi të kryeqytetit Damask, ndërsa shumëçka nga regjimi i Bashar al-Asad tani duket se nuk ekziston më. Madje edhe fati i Raisit, që dikur u shpall triumfues në konfliktin civil është i pasigurt. Ka zëra të paverifikuar për një arratisje në Latakia, një bastion i alavitëve, madje edhe për largimin e tij në Rusi, ose për dëshirën e tij për të mbrojtur kryeqytetin në fushëbetejë. Me çfarë ushtrie, nuk mund të thuhet.
Në orët e fundit ka lëvizur edhe fronti jugor, i fjetur prej kohësh. Nëse në momentet e para ishin xhihadistët e Haj’at Tahrir al-Sham dhe Ushtria Kombëtare Siriane pro-Turke që mbështetnin avancimin, forcat nga Jugu po mblidhen në Damask, në Dara’a në kufirin me Jordaninë, vepron një fraksion rebel i njohur si Fronti Jugor, i mbështetur nga 2014 deri në 2017 nga Shtetet e Bashkuara, të cilit në ditët e fundit iu shtua Salla e sapokrijuar e Operacioneve Jugore (Sor) e përbërë nga milici Druze, të cilët u ngritën dje në qytetin e Suwaydës, një bastion historik i regjimit.
Të krishterët dhe druzët mohojnë Asadin
Në tokat e Druzëve, një pakicë, pasuesit e së cilës ndjekin një fe monoteiste abrahamike dhe që mbështet rimishërimin, regjimi i Asadit ishte zëdhënësi i një roli të supozuar të mbrojtësit të lirisë së adhurimit dhe mendimit nga egërsia islamike. Ky rol duket se nuk njihet më: në qytetet Druze, figurat e regjimit po hiqen dhe statujat e babait të Basharit, Hafiz al-Assad, po rrëzohen.
Kësaj mund t’i shtohen paralelisht ajo që u tha nga Jacques Mourad, kryepeshkop sirian katolik i Homsit, duke folur për ardhjen e mundshme të xhihadistëve të Hts në Emesan e lashtë: “Ndërsa presim Lindjen e Jezusit, ne ëndërrojmë që atje me të vërtetë mund të vijë një lindje e re edhe për Sirinë, për të tashmen dhe për të ardhmen. Një Siri që respektohet nga komuniteti ndërkombëtar dhe ku kushtet e jetesës mund të përmirësohen. Tani për tani kjo duket të jetë një ëndërr. Por për ne mbetet një pritshmëri shumë konkrete”. Fjalë që nuk janë vetëm një demonstrim i frikës për të ardhmen, por edhe një mohim i mitit të regjimit të Asadit si garantues i Sirisë së krishterë.
Hapet rruga për Betejën e Damaskut
Dhjetë ditët që po zgjidhin një luftë trembëdhjetëvjeçare i hapin rrugën fundit të mitit të Raisit sirian mes apologjetëve të tij. Dhe mbi të gjitha hapin rrugën për betejën e Damaskut. Dhe janë pikërisht Druzët dhe trupat e koalicionit jugor që rrethojnë kryeqytetin dhe depërtojnë në periferi të Jaramanas, Muadamiyahut dhe Darayyas, ndërsa protestat shpërthejnë kudo. Ushtria Arabe Siriane nuk ka mbërritur dhe Garda e Republikës, njësia e saj elitare, nuk ka lëvizur ende. Bërthama e rezistencës duket se është i përqendruar kundër Hay’at Tahrir al-Sham në Homs, qyteti ku janë duke u zhvilluar luftimet më të egra.
Tashmë duket se perceptimi ushtarak flet për një ushtri të Asadit, motivi kryesor i së cilës nuk është aq shumë për të shpëtuar një regjim që po shpërbëhet dhe ndoshta nuk duket më në realitet, por për të ngritur një digë ndaj përparimit të islamistëve. Mosdorëzimi i Homsit do të nënkuptonte mbajtjen e hapur të rrugës së tërheqjes për forcat e regjimit nga bastionet alavite në bregdet, ku operojnë forcat ajrore dhe detare ruse. Dhe mbi të gjitha për të penguar grupin e Ebu Muhamed al-Jolanit që të merrte Damaskun.
Siria e “kantonizuar”.
Rruga që po hapet është ajo e një Sirie të reduktuar në një konfederatë midis satrapive të ndryshme të milicëve me prejardhje të ndryshme, së cilës i shtohet enklava e madhe e kurdëve Rojava, e cila do të duhet të vendosë kohën dhe metodat e riorganizimit politiko-ushtarak të vendit. Në këtë fazë, eksponentët e regjimit të vjetër duken më të etur për të parandaluar milicitë më radikale të fitojnë një bazë sesa të mbështesin një diktaturë të themeluar nga Hafez në 1971 dhe e cila pas trembëdhjetë vjetësh luftë civile, ishte një guaskë boshe. Brenda pak ditësh, Alepo ra, një qytet martir i ripushtuar me mundim në vitin 2016 pas një beteje të gjatë, së cilit iu shtua Hama, simbol i masakrës së vitit 1982 të kryer nga regjimi kundër Vëllazërisë Myslimane. Shpejt, mund t’u bashkohet edhe Damasku.
Rusia, Turqia dhe Irani, ndërkohë, kanë negociuar vijat e reja të kuqe, të cilat Moska po përpiqet t’i zbatojë, duke i përqendruar sulmet e forcave të saj ajrore jo kundër HTS, por kundër milicive pro-Ankarasë.
Ndjesia është se situata u ka dalë nga duart e të gjithëve. “Moska dhe Teherani i kanë ofruar mbështetje jashtëzakonisht të kufizuar Damaskut,” vëren National Interest. Rusia ka duart e zëna plotësisht në Ukrainë, ndërsa në të njëjtën kohë “aftësia e Teheranit për të mbrojtur territorin e Asadit është ulur ndjeshëm për shkak të sulmeve ajrore izraelite kundër Gardës Revolucionare Islamike-Forcave Quds (IRGC-QF), krahu i huaj i forcave elitë të sigurisë së Iranit”. Ata gjithashtu “tërhoqën gradualisht oficerët e lartë nga Siria në fillim të këtij viti për shkak të kërcënimeve izraelite”. Dhe ushtria e Asadit, pa mbështetjen e aleatëve, dukej se vlente pak.
Ankaraja, ndërkohë, shpresonte në suksesin e ofensivës së Alepos, por nuk e kuptoi se si ky sukses i parë krijoi rrugën për një shpërbërje të paprecedentë të regjimit, aq sa forca kryesore aleate e saj, Ushtria Kombëtare Siriane, u kap në kundërsulm: ajo humbi kohë duke luftuar një betejë të kotë në emër të Turqisë kundër kurdëve, ndërsa trupat e Abu Mohammad al-Jolanit po ecnin drejt Homsit në jug.
Këto dhjetë ditë janë një kërcim i vërtetë në errësirë për Sirinë. Dhe pasojat është e vështirë të parashikohen. / bota.al
