Në vitin 2011, Dimitra Plagkou përjetoi një nga momentet më të errëta të jetës së saj: e zhytur në borxhe, me biznesin e saj të falimentuar dhe shtëpinë në ankand nga banka, mendoi të vetëvritej. Rasti i saj tragjik është vetëm një nga mijëra që tregojnë dhimbjen e thellë të një shoqërie, që u përball me krizën më të rëndë ekonomike në një vend të zhvilluar pas Luftës së Dytë Botërore.
Greqia u zhyt në një krizë të thellë borxhi në vitin 2010, kur u zbulua se të dhënat e deficitit buxhetor ishin manipuluar për vite me radhë. Kombinimi i borxhit të lartë publik, korrupsionit, administratës joefikase dhe mungesës së konkurrueshmërisë e çuan vendin në një rrugë pa krye. Tregjet financiare e humbën besimin, dhe interesat për borxhet u rritën në nivele të papërballueshme. U desh ndërhyrja e Bashkimit Evropian dhe Fondit Monetar Ndërkombëtar për të shpëtuar shtetin grek nga falimentimi.
Në vitin 2015, referendumi i mbajtur për të refuzuar kushtet e huadhënësve ndërkombëtarë shkaktoi tronditje të tjera, dhe rreziku i daljes nga eurozona ishte më real se kurrë më parë. Retorika populiste e qeverisë së majtë të udhëhequr nga Alexis Tsipras ndeshi në realitetin ekonomik. Pas disa muajsh tensioni dhe përplasjesh me kreditorët, Greqia u detyrua të tërhiqej dhe të pranonte një paketë të tretë ndihme financiare, duke u angazhuar për reforma të thella strukturore.
Rruga drejt rimëkëmbjes ishte e dhimbshme. Rreth 25% e prodhimit të brendshëm bruto humbi. Papunësia arriti mbi 27%, ndërsa shumë grekë humbën shtëpitë dhe kursimet e tyre të jetës. Emigrimi u shtua dhe besimi në institucionet shtetërore u dobësua ndjeshëm. Por, nga ky moment i errët, filloi dhe transformimi.
Qeveria e re e zgjedhur në vitin 2019, e drejtuar nga partia e qendrës së djathtë Demokracia e Re dhe kryeministri Kyriakos Mitsotakis, vendosi prioritet rindërtimin e besimit dhe stabilitetit ekonomik. Me përmirësime në mbledhjen e taksave, dixhitalizimin e shërbimeve publike, nxitjen e investimeve dhe liberalizimin e tregut të punës, Greqia filloi të përshpejtojë rritjen ekonomike.
Në vitet që pasuan, borxhi publik u menaxhua më mirë, ndërsa reformat strukturore dhe financiare u përshpejtuan. Vendi doli nga programet e ndihmës financiare dhe nisi të tërheqë kapital privat. Në 2022, rritja ekonomike e Greqisë ishte më e larta në eurozonë. Turizmi u rikthye fuqishëm, ndërsa teknologjia dhe sektori i energjisë së rinovueshme nisën të luajnë rol gjithnjë e më të rëndësishëm në strukturën ekonomike.
Megjithatë, sfidat mbeten. Produktiviteti është ende nën nivelin e vendeve të zhvilluara të BE-së, sistemi gjyqësor është i ngadaltë dhe burokracia ende pengon dinamikën e biznesit. Ndërkohë, rritja e kostove të jetesës dhe pasojat e pandemisë dhe luftës në Ukrainë kanë rritur presionin mbi qeverinë për të ruajtur ritmin e reformave.
Por ndryshimi është i prekshëm. Qytetarët grekë, të lodhur nga krizat e njëpasnjëshme, sot ndihen më të sigurt ekonomikisht. Investitorët ndërkombëtarë po i rikthehen Athinës, ndërsa BE-ja e sheh Greqinë si një partner më stabil dhe më të përgjegjshëm.
Siç e përmbledh ministri aktual i financave: “Po flasim për një ekonomi krejt tjetër nga ajo që trashëguam në vitin 2019. Sot, kemi rikthyer stabilitetin fiskal dhe jemi në rrugën drejt një zhvillimi të qëndrueshëm dhe gjithëpërfshirës.” / bota.al
