Kompleksi i vërtetë nuk është ai i shqyrtuar nga psikoanaliza, dhe që përfundimisht hyri në imagjinatën tone kolektive me Frojdin. Kompleksi i vërtetë është ai i njeriut përballë vetvetes dhe historisë: ajo që na bën të mëdhenj nuk janë përgjigjet që gjejmë, por pyetjet që i bëjmë vetes. Përtej zbulimeve të neuroshkencës

Pse Edipi, sapo qorroi sytë me duart e veta, akuzon Apollonin, e fajëson atë për çdo gjë që i ka ndodhur? Janë të largëta ditët kur roamanca misterioze, cilësohej si një zhanër i vogël. S’ka dyshim se ajo është më e përshtatshme për filozofinë:në të dyja rastet bëhet fjalë për rindërtimin e një komploti, përpjekjen për të parë modelin që shtrihet pas kaosit të dukshëm.

Rendi mund të mos jetë ai i dëshiruari, por gjithësesi ekziston, si tek romani “Dita e bufit” e Leonardo Shashës, ku komisioneri Belodi nxjerr në pah sistemin e korrupsionit dhe marrëveshjeve të fshehta që u mundëson shumë Don Mariano Arenave të lulëzojnë në “pyjet e brirëve” të njerëzimit. Ndonjëherë misteri shërben për të minuar iluzionin …