KAI SHULC
T’i kundëvihesh një figure globale të paqes, besimit dhe bamirësisë nuk është një punë që mund ta bëjë kushdo, ose më saktë, vështirë se mund ta bëjë ndokush. Por, Dr. Aroup Chatterjee ka kaluar një pjesë të madhe të jetës së tij, pikërisht si një prej kritikëve më zëlartë të Nënë Terezës.
PROFILI
Dr. Chatterjee, një mjek 58-vjeçar e pranon se ka qenë një sipërmarrje kryesisht vetmitare. “Unë jam indiani i vetmuar”, ka thënë ai në një intervistë të kohëve të fundit. “Më është dashur t’i kushtoj kaq shumë kohë asaj. Do të kisha paguar ta bëjë. Në fakt, kam paguar për ta bërë këtë”.
Detyra e tij pritet të bëhet shumë më e vështirë, sigurisht, muajin tjetër, kur nënë Tereza të shpallet shenjtore.
Në fakt, kritika e Dr. Chatterjee është po aq shumë (apo ndoshta më shumë) ndaj mënyrës se si Perëndimi e percepton Nënë Terezën, sa edhe për veprën e saj. Me afrimin e kanonizimit, Dr. Chatterjee shpreson të ringjallë një dialog në lidhje me trashëgiminë e saj në Kolkata (ish Kalkuta), atje ku Nënë Tereza nisi shërbimet e saj me “më të varfërit e më të varfërve”, në vitin 1950.
Teksa rritej, Dr. Chatterjee, një vendali në Kolkata, ndihej gjithmonë e më i bezdisur nga narativa që rrethonte Nënë Terezën, duke filluar me përshkrimin që ajo i bënte qytetit, si një prej vendeve më të dëshpëruar mbmi Tokë, një “gropë e zezë”.
Si një njeri i rritur në lagjen e klasës së mesme të Ballygunge në Kolkata, në vitet 1950 dhe 1960, Dr. Chatterjee thotë se qyteti i eksperiencës së tij ishte kozmopolitan, madje edhe me para. “Të gjithë kompanitë ajrore që ekzistonin në atë kohë, kishin ndalesa tek ne”.
Si kryeqytet i Perandorisë Indiane Britanike për pothuaj 140 vite, Kolkata konsiderohej një prej xhevahirëve të kurorës së Indisë. Kur britanikët zhvendosën qendrën e tyre në Delhi në vitin 1911, pranon Dr. Chatterjee, qyteti nisi të pësojë një rënie të ngadaltë në prestigjin e tij ndërkombëtar.
Dr. Chatterjee punoi si militant për një parti politike majtiste në fundin e viteve 1970 dhe në fillimin e viteve 1980, ndërkohë që studionte në Kolegjin Mjekësor të Kolkatës, duke bërë fushatë dhe fjetur në lagjet e varfëra aty pranë. Gjatë një viti si stazhier, ai kujdesej edhe për pacientët e një prej lagjeve më të vjetra dhe më të zymta “me drita të kuqe”.
“Shumë shpesh shihnim abuzime serioze të grave dhe fëmijëve”, thotë ai, duke pranuar se qyteti luftonte ende për të pranuar në numër në rritje refugjatës, pas luftës civile në atë që ishte Pakistani Lindor dhe sot është Bangladeshi. “Nuk kam parë kurrë ndonjë murgeshë në ato lagje të varëra ku punoja”, thotë ai. “Unë mendoj se është një sipërmarrje imperialiste e Kishës Katolike kundër një popullsie lindore, një qyteti lindor, i cili vërtetë ka ngarë kuaj e karroca përmes prestigjit dhe nderit tonë”.
“Thjeshtë mendova se ky mit duhej sfiduar”, shton ai.
Nëpër qindra orë kërkime, pjesa më e madhe të kataloguara në një libër që e booi në vitin 2003, Dr. Chatterjee thotë se ai gjeti një “kult të vuajtjes”, në shtëpitë e drejtuara prej organizatës së Nënë Terezës, Misionaret e Bamirësisë, me fëmijë të lidhur pas shtretërve dhe me pacientë që vdisnin, me shumë pak për t’u ngushëlluar përveç aspirinës.
Ai dhe të tjerë thonë se Nënë Tereza e çoi në ekstrem kursimin dhe thjeshtësinë në punën e saj, duke lejuar praktika si ripërdorimi i gjilpërave hipodermike dhe duke toleruar kushte primitive, që kërkonin që pacientët të jashtëqisnin përballë njëri-tjetrit.
Por vetëm kur u zhvenos në Britani, në vitin 1985, për të punuar në një spital rural, ai u vetëdijësua për reputacionin që Kolkata kishte në qarqet perëndimore.
Në vitin Dr. Chatterjee kontaktoi Bandung Productions, një kompani me pronar shkrimtarin dhe regjisorin Tariq Ali. Ajo që nisi si një telefonatë 12-minutëshe, u shndërrua në një porosi të Channel 4 për të realizuar një dokumentar për ekspozimin e Nënë Terezës. Kritiku social Christopher Hitchens u kontraktua për të prezantuar atë që do të ishte “Engjëlli i Ferrit”, një dokumentar tejet skeptik.
Vitin pasardhës, Dr. Chatterjee udhëtoi nëpër botë duke u takuar me vullnetarë, murgesha dhe shkrimtarë që kishin njohje për Misionaret e Bamirësisë. Në më shumë se njëqind intervista, Dr. Chatterjee dëgjoi vullnetarë të përshkruanin se si punëtorë me trainim mjekësor të kufizuar, u jepnin pacientëve ilaçe 10-20 vjeçare, dhe se si batanijet e njollosura me jashtëqitje laheshin po në të njëjtin vend ku pastroheshin enët.
Në të kaluarën, kur bëheshin kritika të ngjashme, Misionaret e Bamirësisë nuk i mohonin raportimet, por thoshin se murgeshat po punonin për këtë gjë. Sot, thonë ato, terapistë të të folurit dhe fizioterapistë po konsultohen rregullisht për t’u kujdesur për pacientë me paaftësi mendore dhe fizikë. Dhe murgeshat thonë se gjithnjë e më shpesh, ato i shpien pacientët që kërkojnë operacion dhe kujdes më të ndërlikuar, në spitalet pranë.
“Në kohën e Nënë Terezës, këta fizioterapistë vinin, por në atë kohë nuk ishin shumë prej tyre të disponueshëm”, thotë Sunita Kumar, zëdhënëse e Misionareve të Bamirësisë. Këto kohë, shtoi Kumar, shumë murgesha i janë nënshtruar trainimit për të “fuqizuar aftësitë e tyre mjekësore”, dhe kushtet e përgjithshme të vendeve ku pranohen të varfërit janë përmirësuar.
Dr. Chatterjee e pranon se pas vdekjes së Nënë Terezës në vitin 1997, shtëpitë e Misionareve të Bamirësisë nisën të marrin më seriozisht praktikat e higjienës. Ripërdorimi i gjilpërave, thotë ai, u eleminua.
Me kalimin e viteve, teksa Dr. Chatterjee përpiqej që të provonte kritikat e tij, ai thotë se nisi të ndiejë që kolkatasit t’i kthehen kundër. “Si një leshko i vërtetë, mendova se njerëzit në Kolkata do të më vinin me buqeta me trëndafila, po të vija e t’u thoja që do të ekspozoja këtë grua”, thotë ai.
Një pjesë e mbrojtjes së Nënë Terezës, beson Dr. Chatterjee, vjen prej Cmimit Nobel për paqen që ajo mori në vitin 1979. “Banorët e Kalkutës janë të magjepsur pas Cmimeve Nobel”, thotë ai, duke shtuar se poeti i famshëm nga ky qytet, Rabindranath Tagore fitoi të parin Nobel në Letërsi për një aziatik, në vitin 1913. Të tjerë, shton ai, thjeshtë kishin frikë të flisnin.
Dr. Chatterjee thotë se vendi i Nënë Terezës në të drejtën kishtare perëndimore, mjaftonte që disa indianë ta shihnin atë si pjesë e një mendësie të ngulitur kolonialiste. “Perëndimi thotë që është e mirë, kështu që ajo duhet të jetë e mirë”, thotë ai. Kur indianët kanë sfiduar aspekte të karrierës së Nënë Terezës, shton Dr. Chatterjee, ka ndodhur shpesh për të ruajtur atë që disa e shohin si progresivizmin e punës së saj, duke injoruar mrekullitë dhe legjendat që e rrethojnë.
“Për shkak se kolkatasit mendojnë që Nënë Tereza është perëndimore dhe ajo është një ikonë perëndimore, ajo është shumë progresiste”, thotë ai. “Dhe ata nuk e asociojnë me mrekullitë, apo magjinë, ashtu sikurse nuk e asociojnë me kundërshtimin ndaj kontraceptivëve dhe abortit”.
Sa për pritjen e punës së tij në audiencat perëndimore, Dr. Chatterjee thotë se ka patur një etje kryesisht për problemet më sensacinalë që ai ka ngritur. “Atyre nuk u bëhet vonë nëse është dëmtuar dinjiteti i një qyteti të botës së tretë, nga një murgeshë shqiptare”, thotë ai.
I pyetur nëse shenjtërimi i Nënë Terezës do ta frenojë në fushatën e tij, Dr. Chatterjee thotë se do të vazhdojë përpjekjet e tij për të nxjerrë të vërtetat. “Në mendjen time, dialogu nuk do të vdesë kurrë, sepse mendoj që sa kohë që vazhdon legjenda, vazhdon edhe problemi”, thotë ai. “Unë nuk iki. Kaq e thjeshtë është”. /The New York Times – www.bota.al
