Na pëlqen të besojmë se e dimë çfarë i formëson fëmijët tanë – shkollat e tyre, miqësitë, vlerat tona. Por realiteti është shumë më shqetësues.
“Adolescence”, drama e re tronditëse e Netflix-it, na detyron të përballemi me një të vërtetë urgjente: ata po i rrit interneti – shpesh në mënyra që nuk i shohim, nuk i kuptojmë dhe për të cilat, nuk jemi të përgatitur.
Adolescence vjen si një kujtesë e qartë se sa e rrezikshme mund të jetë kjo botë dixhitale pa kontroll. Nuk është rastësi që kjo temë po dominon lajmet – ashtu duhet. Sepse jemi në mes të një krize, dhe kjo seri e bën të pamundur të kthesh kokën nga ana tjetër.
Ajo nuk është thjesht një dramë kriminale – është një paralajmërim. Seriali ndjek një djalë që, në pamje të parë, duket si çdo fëmijë tjetër, por pas fasadës, shpalos diçka shumë më alarmante: si hapësirat online po formësojnë djemtë në mënyra që prindërit dhe mësuesit nuk i shohin.
Kërkimet tregojnë se 69% e djemve nga mosha 11 deri në 14 vjeç janë ekspozuar tashmë ndaj urrejtjes ndaj grave në internet. Krimet me thika mes adoleshentëve janë rritur me 240% në një dekadë. Ndërkohë, dhuna ndaj grave dhe vajzave po përshkallëzohet, me rrjetet sociale që ushqejnë narrativa të rrezikshme për pushtetin, të drejtën dhe kontrollin.
Ajo që e bën Adolescence kaq të fuqishëm është se personazhi kryesor është lehtësisht i njohshëm. Ai nuk është një i përjashtuar nga shoqëria apo një kriminel tipik. Është një djalë që qëndron deri vonë në kompjuterin e tij. Që ndjek njerëzit e gabuar online. Që përthith përmbajtje e cila i shtrembëron perceptimin për marrëdhëniet dhe maskulinitetin. Dhe, si shumë djem sot, ai po formësohet jo nga prindërit, mësuesit apo mentorët – por nga një algoritëm që shpërblen pikëpamjet ekstreme dhe një botë dixhitale pa përgjegjësi.
Shumë prindër supozojnë se fëmija i tyre është i sigurt vetëm sepse është në shtëpi. Por shtëpia nuk është më ajo flluskë mbrojtëse që ka qenë dikur. Ndikimet më të rrezikshme nuk kanë nevojë të jenë të pranishme fizikisht – mjafton të jenë të arritshme në një ekran. Djemtë nuk po hasin rastësisht në përmbajtje të dëmshme – ata po orientohen atje, duke u manipuluar nga influencues që u mësojnë se të qenit burrë do të thotë të dominosh, se refuzimi është poshtërim, dhe se gratë janë armiku.
Kjo është arsyeja pse Adolescence ka rëndësi – na detyron të pyesim: a do ta dinim ne nëse kjo po i ndodhte fëmijës tonë? Sepse për shumë prindër, përgjigjja është jo. Dhe kjo duhet të ndryshojë.
Nuk mund të presim derisa të ndodhë një tragjedi për të vepruar. Prindërit duhet të përfshihen në jetën dixhitale të fëmijëve të tyre, të flasin hapur për atë që ata shohin, të sfidojnë narrativat e dëmshme dhe të sigurojnë që fëmijët të kenë hapësira ku të përpunojnë emocionet në mënyrë të shëndetshme.
Shkollat duhet ta marrin seriozisht urrejtjen ndaj grave dhe radikalizimin online, duke i trajtuar këto çështje përpara se të përshkallëzohen. Kompanitë teknologjike duhet të mbajnë përgjegjësi për përmbajtjet që sjellin fitim duke e shtyrë rininë drejt pikëpamjeve ekstreme.
Pjesa më tronditëse e Adolescence nuk është vetëm krimi në qendër të historisë – është vetëdijesimi për të gjitha mundësitë e humbura për të ndërhyrë. Nuk mund t’i humbim më. Kjo seri dha një paralajmërim të qartë. Pyetja është: a do ta dëgjojmë? Apo do të presim derisa të jetë tepër vonë – përsëri? / bota.al
