Nga Paolo Manzo
Pablo Neruda u vra. Lajmi është konfirmuar së fundmi nga ekspertë të UniversitetitMekmaster në Kanada, Universitetit të Kopenhagës në Danimarkë dhe disa studiues kilianë, të cilët kanë investiguar prej kohësh mbi këtë çështje eshtrat e poetit të famshëm, fitues tëÇmimit Nobel për Letërsisë.
Në fakt, një bakter përgjegjës për botulizmin, ishte gjetur tashmë në vitin 2017 në kockat e Nerudës nga i njëjti grup ekspertësh, duke mohuar versionin e mbështetur gjithmonë nga diktatura e Augusto Pinoçet mbi kancerin e prostatës si shkaktar i vdekjes së tij.
Tani grupi i ekspertëve ndërkombëtarë e konfirmoi përfundimisht ekzistencën e këtyre baktereve në eshtrat e Pablo Nerudës, të cilat “ishin në trupin e tij në momentin e vdekjes”, gjë që sipas studiuesve tregon se ai u “helmua 12 ditë pas grushtit të shtetit”.
“Më në fund e dimë që clostridium botulinum nuk duhet të ishte në skeletin e Nerudës. Çfarë do të thotë kjo? Që poeti u vra nga agjentë të shtetit kilian”– thotë Rodolfo Rejes, nipi i poetit, që në cilësinë e avokatit në çështjen gjyqësore për vdekjen e xhaxhait të tij, ka pasur qasje nëraportin e mjekësisë ligjore.
“Testet tregojnë praninë e një sasie të madhe toksine botulinike”– shton ai. Clostridiumbotulinum është një bacil që zakonisht gjendet nën tokë. Por ekipi i ekspertëve kanadezë, danezë dhe kilianë, arriti në përfundimin se “ai nuk depërtoi në kufomën e Nerudës nga brenda ose rreth arkivolit të tij, por se e kishte tashmë në trup para se të vdiste”.
Toksina mund të shkaktojë paralizë të sistemit nervor dhe në fund vdekje. Megjithatë, sot mbetet e panjohur se si dhe kush e injektoi toksinën në trupin e poetit. “Më në fund u gjet ‘plumbi fatal’ i Nerudës, dhe ai e kishte në trup. Kush e qëlloi? Do të zbulohet së shpejti por s’ka asnjë dyshim se ai është vrarë me ndërhyrje direkte nga një palë e tretë”– tha nipi i tij.
Një pjesë e madhe e familjes së Nerudës, e ka mbështetur prej kohësh versionin e ManuelArajas, ish-shoferit personal të poetit, sipas të cilit fituesi i Çmimit Nobel u helmua nga një injeksion në bark nga një agjent sekret i regjimit, i cili ishte i maskuar si mjek në klinikën“Santa María” në Santiago.
Araja tha për agjencinë e lajmeve Associated Press muajin e kaluar se mendon ende se Neruda “nuk do të kishte mbetur vetëm në klinikë, ata nuk do ta kishin vrarë dot“, duke kujtuar se me rekomandimin e poetit të dielën e 23 shtatorit 1973, gruaja e tij, Matilde Urrutia, ishte me të në vilë për të marrë valixhet, të cilat më pas do të çoheshin në Meksikë të nesërmen.
Nga mesi i pasdites, Neruda u kërkoi të ktheheshin shpejt, por më pas vdiq po atë natë. “Ai nuk ishte i sëmurë rëndë. Sigurisht ishte i sëmurë me kancer. Ecte me vështirësi, kishte dhimbje, por nuk ishte ende gati të vdiste”– thotë Elizabet Flores, avokatja e familjes në një padi civile të hapur në vitin 2011 nga Partia Komuniste Kiliane, anëtar i së cilës ishte Neruda.
Nga ana e tij, nipi i tij Rodolfo Rejes konfirmoi historinë e Arajas:Neruda mendonte të transferohej me banim në Meksikë, sepse nga atje do të kishte shansin të bëhej “kundërshtari i madh” i Pinoçetit. Ky ishte projekti i tij, por edhe frika e madhe e diktaturës që për ta shmangur atë e helmoi për vdekje.
Për këtë është i sigurt edhe ambasadori meksikan në Kili në kohën e grushtit të shtetit, Gonzalo Martinez Korbala, që deklaroi për AP se e kishte takuar Nerudën një ditë para vdekjes së tij: “Peshonte 100 kilogramë dhe ishte mirë me shëndet!”. / “Il Giornale” – Bota.al
