A mund të ketë një botë të gjallë të fshehur në zonën më të ftohtë dhe të izoluar të planetit? Këtë e besojnë shkencëtarët që kur kërkuesit rusë dhe britanikë zbuluan në vitet 90-të liqenin nënakullnajor Vostok, më i madhi nga pothuaj 400 që ka në Antarktidë. Ndodhet në atë që quhet poli i ftohtë, poshtë bazës ruse Vostok me 3.748 m të sipërfaqes të pllakës së akullit antarktik dhe 500 metra poshtë nivelit të detit. Sipërfaqja e tij llogaritet 15.600 km2 dhe akulli që e mbulon shënon një regjistër paleoklimatik prej 400 000 vite, por masa e ujërave të ëmbla të liqenit mbeti pothuaj e izoluar nga atmosfera prej 14 milionë vite. U kryen dy perforacione (çarje) në 2013 dhe në 2015 për të marrë mostra të përmbajtjes, por produktet kimike të përdoruara për të mbajtur pusin e çarë alteronin rezultatin dhe nuk ishte e mundur të arrinin në përfundime. Shkencëtarët besojnë se mund të ketë forma të pazakonta të jetës në ujin fosil të Vostokut, mjedisi i mbyllur i të cilit do të kishte kushte të ngjashme me ato oqeanit të mbuluar me akull të hënës “Europa” të Jupiterit. Mikroorganizmat mund ta kompesojnë mungesën e dritës me energji të marrë nga metani, hidrogjeni dhe squfuri. Sipas biokimikut John Priscu nga universiteti i Montanës jeta është e mundur në liqenin Vostok. Duhet të ketë mikrobe. Do të ishte një përjashtim ekologjik, nëse nuk do të kishte, nëse do të kemi parasysh se jeta është kaq këmbëngulëse.
Janë shfaqur organizma në ekosisteme më të pazakonta, por kurrë nuk kanë qenë kaq të izoluar, p.sh. specie të gjetura në fund të abisinive oqeanike ushqehen me mbetje të qenieve që jetojnë më afër sipërfaqes. Ekosistemi që biologët shpresojnë të gjejnë në Vostok ruan 14 milionë vite vetmi, por sipas biologes Trista Vick-Majors nga universiteti i Kebekut, kimia bazë e jetës është e njëjtë në të gjithë anët. Sigurisht do të dimë më shumë kur rusët të eksplorojnë liqenin duke nisur nga viti 2019. / bota.al
