Ishte një thesar arti, bizhuterish dhe historie.
Arkeologët në Tajlandë zbuluan 33 thesare të lashta prej ari, argjendi dhe bronzi nën një statujë 1,300-vjeçare të Budës. Ata gjetën fletë të rralla metali të punuara me teknikën repoussé që paraqesin Budën, duke treguar punimet dhe ofertat rituale të epokës Dvaravatit. Muzeu Kombëtar i Phimait po i ruan këto zbulime historike, përfshirë bizhuteri të zbukuruara dhe artefakte rituale, për studim dhe konservim të mëtejshëm.
Gërmimi i një sistemi kullimi rrallëherë është një proces emocionues. Por “rrallëherë” nuk do të thotë “kurrë”, siç u vërtetua së fundmi në Tajlandë, kur ekipet zbuluan një thesar të arteve të florinjta nën një statujë të famshme të Budës shtrirë, e vendosur brenda kompleksit të tempullit Wat Thammachak Sema Ram.
Ndërsa gërmonin rreth 1.2 metra nën statujën prej guri ranor, ekipet hasën një enë qeramike. Brenda saj ndodheshin 33 ornamente të lashta prej ari, argjendi dhe bronzi, sipas një deklarate nga Departamenti i Arteve të Bukura të Tajlandës.
Objektet përfshinin unaza ari, vathë argjendi dhe një palë vathë të veçantë bronzi në të njëjtin stil me ato të periudhës Dvaravati (rreth 1,300 vjet më parë), që janë gjetur edhe në pjesë të tjera të vendit.
Me një kuti thesari të gjetur, ekipet u nxitën të kërkonin për më shumë ndërsa vazhdonin punën e konservimit në sitin arkeologjik Phra Non. Duke gërmuar rreth asaj që konsiderohet si statuja më e gjatë (rreth 13 metra) dhe më e vjetër (e krijuar rreth vitit 657 pas Krishtit) e Budës shtrirë në vend, ata bënë tre zbulime të tjera, që përfshinin fletë metali të punuara me art të ndërlikuar, të krijuara me teknikën e njohur si repoussé.
Një nga këto zbulime – një fletë drejtkëndëshe ari me përmasa rreth 7.5 x 12.5 cm – paraqet një Budë të ulur në pozicionin e mësuesit. Figura është e paraqitur me kaçurrela spirale, një aureolë të madhe, veshë të zgjatur dhe një mantel që mbulon njërin sup. Një vrimë e vogël në cepin e sipërm të djathtë tregon se ndoshta ishte varur me një fije dhe mund të ishte mbajtur si stoli ose përdorur si zbukurim, tha Phanombutr Chantrachot, drejtor i përgjithshëm i Departamentit të Arteve të Bukura.
Një tjetër fletë repoussé (këtë herë e bërë nga një aliazh plumbi dhe kallaji) shfaqet gjithashtu një përfaqësim i Budës, kësaj here në një kornizë të harkuar. Kjo pjesë, me përmasa rreth 11 x 15 cm, paraqet gjithashtu dy shoqërues pranë figurës së Budës. Shoqëruesi në të majtë nuk mund të dallohej më për shkak të dëmtimit, por ai në të djathtë mund të jetë shprehja tajlandeze e perëndisë hindu Brahma.
Pjesa e tretë përbëhet nga fletë metali të vendosura njëra mbi tjetrën brenda baltës të ngjeshur, me çimento mes shtresave. Për shkak të dëmtimit, Chantrachot tha se nuk ishte e qartë se sa shtresa metali përmbante saktësisht. Por, megjithëse ishte e vështirë të përcaktohej se çfarë paraqitej në metal, Chantrachot tha se vendndodhja e gdhendur pas kokës së shtrirë të Budës i ka çuar ekspertët të besojnë se vepra ishte një lloj oferte rituale e vendosur me qëllim pikërisht aty ku u gjet.
Muzeu Kombëtar i Phimai tani po merret me konservimin dhe katalogimin e zbulimeve. / bota.al
