Britania, Kanadaja, Australia dhe Portugalia njohën shtetin e Palestinës gjatë fundjavës. Franca, Malta dhe katër shtete të tjera pritej ta bënin këtë zyrtarisht.
Është një moment historik, ndonëse tepër i vonuar për palestinezët, të cilët këtë ndjesi e kanë sidomos ndaj Britanisë. Më shumë se 100 vjet më parë, ministri i atëhershëm i Jashtëm britanik shkroi Deklaratën Balfour, duke shpallur mbështetjen britanike për “krijimin në Palestinë të një atdheu kombëtar për popullin hebre”, pa përmendur palestinezët, gjë që shkaktoi dekada konfliktesh, gjakderdhjeje dhe fshirjeje nga historia.
Të dielën, Sir Keir Starmer tha se Britania po ecën përpara me njohjen e Palestinës “për të ringjallur shpresën e paqes dhe të zgjidhjes me dy shtete”. Ai e quajti atë “një zotim për popullin palestinez dhe atë izraelit… se mund të ketë një të ardhme më të mirë.”
E ardhmja e rajonit – shanset për një zgjidhje me dy shtete – po diskutohet në një samit të OKB-së të thirrur nga Franca dhe Arabia Saudite në New York.
Por të gjitha këto lëvizje janë pritur me zemërim të madh nga Izraeli. Kryeministri Benjamin Netanyahu akuzoi Britaninë dhe të tjerët se “po shpërblejnë terrorin me një çmim të madh”. Ai u kundërpërgjigj duke deklaruar: “Nuk do të ketë shtet palestinez” dhe premtoi të “vazhdojë në këtë rrugë” të zgjerimit të vendbanimeve hebraike në Bregun Perëndimor të pushtuar, të cilat janë të paligjshme sipas të drejtës ndërkombëtare.
Ministrat e kabinetit të tij kanë qenë edhe më të qartë: ata të mbrojtjes, financave, sigurisë kombëtare, kulturës dhe ekonomisë kanë bërë thirrje për aneksimin e Bregut Perëndimor si “përgjigja e duhur” ndaj njohjes ndërkombëtare të Palestinës.
Ndërkohë, ofensiva e shumëkritikuar izraelite mbi Gaza City vazhdon, dhe zyrtarët izraelitë kanë thënë se nuk do të ndalet. Ministrat ekstremistë të djathtë izraelitë kanë premtuar shkatërrimin total të Gazës dhe dëbimin me forcë të popullsisë së saj prej 2 milionë banorësh.
Situata është aq e rëndë sa javën e kaluar një komision hetimor i OKB-së përfundoi se Izraeli ka kryer dhe po kryen gjenocid në Gaza (një akuzë që Izraeli e mohon me forcë).
Kështu që ekziston një shqetësim i thellë tek palestinezët se nuk mjafton që vende si Britania, të cilat janë aleate dhe furnizues armësh për Izraelin, të njohin Palestinën pa ndërmarrë veprime konkrete për të penguar ambiciet ushtarake dhe territoriale të Izraelit. Ata druhen se Izraeli do të vazhdojë pa u ndëshkuar dhe do të shkelë më tej të drejtën ndërkombëtare. Ata kanë frikë se, me mënyrën se si po zhvillohen gjërat, nuk do të mbetet asgjë nga Palestina për t’u njohur.
Dr. Sara Husseini, drejtoreshë e Komitetit Britanik Palestinez, e shprehu qartë: nëse Britania nuk e ndjek këtë me “veprime konkrete” si sanksione dhe embargo armësh, Izraeli do të vazhdojë të shkatërrojë Gazën dhe Bregun Perëndimor, të çojë përpara aneksimin dhe të ndjekë dëbime masive.
Aktualisht, ka spekulime në Izrael se “përgjigja” që Netanyahu ka paralajmëruar online do të jetë ndoshta aneksim i pjesshëm i pjesëve të Bregut Perëndimor.
Që nga lufta e Lindjes së Mesme në vitin 1967, Izraeli ka pushtuar Bregun Perëndimor, Jerusalemin Lindor dhe Gazën – një okupim që Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë e ka cilësuar të paligjshëm dhe në kundërshtim me të drejtën e vetëvendosjes së palestinezëve.
Gjatë pesë viteve të fundit, Izraeli ka zgjeruar vendbanimet në atë masë saqë Bregu Perëndimor sot strehon mbi 500 mijë kolonë izraelitë dhe rreth 3 milionë palestinezë, të cilët jetojnë nën sundimin ushtarak izraelit, ndërkohë që Autoriteti Palestinez ushtron autonomi të kufizuar në disa enklava të shpërndara.
Brenda Izraelit, pak mendojnë se Netanyahu do të ndërmarrë aneksim të plotë, kryesisht nga frika se kjo do të rrezikonte të ardhmen e Marrëveshjeve të Abrahamit me Emiratet e Bashkuara Arabe – një marrëveshje diplomatike dhe tregtare e firmosur në vitin 2020 ndërmjet Izraelit dhe disa shteteve të Gjirit, që ka qenë themelore për ambiciet politike të Izraelit në rajon. Izraeli shpreson që eventualisht të bashkohen edhe vende të tjera.
Megjithatë, paralajmërimi i nënkuptuar në postimin e fundit të Netanyahu-t në rrjete sociale mund të tregojë se po shkohet drejt një aneksimi të pjesshëm të zonave si Lugina e Jordanit, ku komunitetet palestineze kanë përjetuar zhvendosje për shkak të vendbanimeve dhe zonave të përjashtimit ushtarak.
Një burim i tha gazetës izraelite Haaretz se Netanyahu po konsideron gjithashtu ndryshimin e statusit të një zone që përbën rreth 22% të Bregut Perëndimor dhe që aktualisht është nën kontroll të përbashkët palestinez dhe izraelit. Ata spekulojnë se kjo hapësirë – e njohur si “Zona B” – mund të vihet nën autoritet të plotë ushtarak dhe civil izraelit, gjë që do të ishte shkatërruese për popullsinë që jeton aty.
Në vijim të njohjes së shtetit palestinez, Netanyahu ka miratuar gjithashtu planin e zgjerimit të vendbanimit E1 për të ndërtuar mbi 3,400 njësi banimi në Bregun Perëndimor – një projekt i menduar që në vitet 1990, por që nuk ishte realizuar plotësisht deri tani.
Organizatat e të drejtave dhe udhëheqësit palestinezë kanë paralajmëruar vazhdimisht se ky plan do të ishte një goditje tjetër për mundësinë e një shteti palestinez të qëndrueshëm, duke e ndarë Bregun Perëndimor më dysh dhe duke penguar zhvillimin rreth qyteteve kryesore palestineze si Ramallah.
Shqetësimi real sot është se, pa veprime konkrete, njohja e shtetësisë së Palestinës në fund të fundit do të jetë e kotë – sepse nuk do të mbetet asgjë për të qenë shtet. / The Independent – Bota.al
