Nga Judy Dempsey
Evropa duhet të zgjedhë. Vrasja e 129 njerëzve gjatë 6 sulmeve terroriste në Paris në 13 nëntor, është duke i detyruar qeveritë në të gjithë Evropën të marrin në konsideratë mënyrat, se si të merren me të ashtuquajturin Shteti Islamik. Në lojë është arritja e një ekuilibri, ndërmjet shoqërisë së hapur dhe mbrojtjes së qytetarëve.
Kjo do të kërkojë nerva të forta nga të gjitha qeveritë evropiane, për të mos lëshuar ndaj lëvizjeve populiste, euroskeptike, dhe anti-myslimane, që dëshirojnë hapjen e llogoreve të luftës. Kjo është pikërisht ajo që dëshirojnë ithtarët e ISIS-it anti-Perëndimor.
Kjo sfidë do të kërkojë gjithashtu një ridimensionim të mbështetjes evropiane tek mjetet e pushtetit të butë, të cilat kanë pak rendiment pa u mbështetur nga fuqia e fortë. Franca di gjithçka për këtë të fundit. Ajo iu bashkua Shteteve të Bashkuara, në bombardimin e pikave strategjike të Shtetit Islamik në Siri dhe Irak. ISIS-i u kundërpërgjigj duke e sjellë luftën kundër Perëndimit, deri në rrugët e Parisit.
Presidenti francez, Fransua Holond, që i përshkroi sulmet si “një akt lufte”, nuk hezitoi dy ditë më pas të autorizonte ndërmarrjen e sulmeve të rënda ajrore, kundër pozicioneve të Shtetit Islamik në Siri. Por vendet e tjera të Bashkimit Evropian, veçanërisht Gjermania, do të qëndrojnë me siguri larg një bashkimi me koalicionin ushtarak, edhe pse Berlini e përbuz Shtetin Islamik dhe gjithçka që ai përfaqëson.
Këto vende kanë frikë për pasojat që mund të kenë qytetarët e tyre. Por pse vetëm Franca duhet ta mbajë këtë barrë? Shumë vende evropiane, nuk janë të bindura se bombardimi është zgjidhja e duhur. Ata po e shohin se çfarë prodhuan pushtimet e udhëhequra nga SHBA-ja në Irak dhe misionet e NATO-s në Afganistan dhe Libi. Nuk kishte asnjë ide se çfarë do të ndodhte pasi të përfundonin operacionet ushtarake, dhe e njëjta gjë po ndodh edhe sot.
Franca ka qenë ndërkaq e angazhuar shumë edhe në Sahel të shtetit të Malit në Afrikë, në një përpjekje për të ndaluar përhapjen e fondamentalizmit islamik dhe terrorizmit, si dhe mbërritjen e tij në brigjet e Evropës. Duke mbledhur kaq pak – në mos aspak mbështetje nga vendet e tjera të BE-së – Parisi po e paguan çmimin për këtë përpjekje.
Dhe kur Rusia filloi fushatën e vet ushtarake cinike në Siri, për të mbështetur presidentin sirian Bashar Al-Asad, duke shënjestruar kryesisht opozitën dhe jo pozicionet e ISIS-it, grupi xhihadist rrëzoi një avion civil rus mbi gadishullin e Sinait në 31 tetor, ku të 224 njerëzit që ndodheshin në bord, mbetën të vdekur.
Qeveritë evropiane duhet ndërkohë të pranojnë, se politika e tyre e mosangazhimit në Siri ka dështuar. Për më shumë se katër vjet, Shtetet e Bashkuara dhe Evropa e kanë parë rrëshqitjen e Sirisë në një ferr të vërtetë, teksa forcat e Asadit të mbështetura nga Rusia dhe Irani, goditën një opozitë, e cila u bë e fragmentuar duke krijuar një vakum që u shfrytëzua nga Shteti Islamik.
Nëse ndërhyrja në Irak dhe Libi nuk funksionoi, atëherë edhe mosndërhyrja në Siri nuk shërbeu për asgjë pozitive. Të dyja politikat, shkaktuan efektin e mbarështimit të celulave terroriste të Shtetit Islamik, me bazë në disa vende evropiane. Ky është sot kërcënimi më i madh për Evropën: rreziku nga brenda.
Aktualisht po kërkohen “koka turku” për sulmet e Parisit. Politikanët konservatorë në qeverinë e kancelares gjermane Angela Merkel, të cilët nuk e kanë pëlqyer asnjëherë politikën e saj të dyerve të hapura ndaj refugjatëve, që ikin nga luftërat në Siri dhe Irak, janë duke u përpjekur që t’i lidhin sulmet terroriste në Paris me krizën e refugjatëve. Merkel po qëndron e palëkundur.
Qeveria e re polake e krahut të djathtë po i përdor sulmet në mënyrë të turpshme, për të nënkuptuar fajësimin e refugjatëve. Varshava ka gjetur tanimë justifikimin për të mos pranuar këta të fundit.
Por ndoshta Polonisë dhe vendeve të tjera të BE-së që i kundërvihen mbrojtjes së refugjatëve, duhet t’u kujtohet se këta njerëz po largohen nga dhuna dhe tmerri, që iu shkaktua qytetarëve francezë dhe të tjerëve në 13 nëntor.
Presidenti i Komisionit Evropian, Zhan Klod Junker, kishte të drejtë kur tha se këto qeveri nuk duhet të vënë shenjën e barazimit mes refugjatëve dhe vrasësve. Megjithatë, partitë populiste dhe anti-myslimane që kundërshtojnë imigracionin, janë gati për të përfituar nga tragjeditë e Parisit. Refleksi do të jetë për të ngritur mure mes Evropës dhe kufijve të jashtëm të BE-së. Refleksi do të jetë marrja e masave të ashpra mbi liritë dhe vlerat.
Po, është detyrë thelbësore e qeverive për të mbrojtur qytetarët e tyre. Por në qoftë se kjo do të thotë të përdorësh frikën, hakmarrjen, dhe një llogaridhënie të dobët demokratike që do të çojë tek gjuetia e shtrigave ndaj refugjatëve dhe komuniteteve myslimane, atëherë lufta kundër Shtetit Islamik, që dëshiron të shkatërrojë atë që përfaqëson Perëndimi, do të jetë e humbur.
Shtatëdhjetë vjet më parë, filozofi austriako-britanik Karl Poper shkroi veprën e tij monumentale “Shoqëria e hapur dhe armiqtë e saj”. Ajo ishte një analizë e fuqishme e forcave që mbështesnin totalitarizmin dhe fashizmin. Por në të njëjtën kohë edhe një mbrojtëse e fuqishme e demokracive liberale perëndimore, të cilat nga natyra e tyre janë të hapura.
Ky është udhëkryqi ku ka mbërritur Evropa: do të përkulet ndaj armikut të brendshëm, duke mohuar shoqërinë e saj të hapur, apo do të mbrojë atë që përfaqëson Perëndimi – vlerat dhe institucionet e bazuara tek toleranca dhe liritë e nevojshme, për t’i mbajtur të hapura shoqëritë evropiane? Perëndimi mund t’ia dalë.
Qeveritë evropiane dhe BE-ja mund të marrin shumë masa për të mbrojtur qytetarët, kufijtë dhe infrastrukturën e tyre kritike. Ka hapësirë ndërkohë edhe për ndarjen sa më të madhe të informacioneve të inteligjencës. Por për shkak se këto celula terroriste janë ngritur në vend, këto masa thjesht nuk janë të mjaftueshme.
Pas sulmeve të Parisit, lëvizjet e shoqërisë civile myslimane dhe hebreje në kryeqytetin francez, ishin shumë kritike ndaj politikës së qeverisë për zhdukjen e këtyre celulave. Edhe nëse këto lëvizje nënkuptojnë një sektor të tjetërsuar të komunitetit mysliman që mbështesin misionin e Shtetit Islamik për të shkatërruar perëndimin, qeveritë duhet të gjejnë një mënyrë për të vendosur një komunikim të ngushtë me ta.
Kjo përfshin një punë nga poshtë lart, e jo e kundërta, sipas këtyre organizatave të shoqërisë civile. Kjo do të thotë të kesh një sistem arsimor, që u ofron të rinjve një perspektivë, si dhe zbatimin e një politike integrimi, e cila i jep brezit të dytë apo të tretë të emigrantëve, ndjenjën e identitetit.
Kjo do të thotë të zbatosh një politikë të qëndrueshme, sistematike dhe afatgjatë të integrimit, diçka që Merkeli e kupton. Perëndimi e ka mundur më herët totalitarizmin. Shoqëria e hapur duhet të dëshmojë sërish rezistencën dhe unitetin e saj, në përballjen me këtë version të ri të totalitarizmit. Alternativa tjetër është shumë tronditëse për t’u menduar. /“Carnegie Europe”
Shënim: Judy Dempsey është bashkëpunëtore kryesore në ‘Carnegie Europe’ dhe kryeredaktore e revistës “Evropa Strategjike”
– Për më shumë komente dhe analiza nga bota, vizitoni www.bota.al
