Nga Judy Dempsey
“Carnegie Europe”
Politika e dyerve të hapura të NATO-s, mbi pranimin e anëtarëve të rinj është e paqëndrueshme, selektive, dhe e ndikuar nga Rusia. Mali i Zi është i gatshëm për t’u bërë anëtar i NATO-s, pasi 29 ministrat e jashtëm të organizatës e ftuan këtë vend të vogël të Ballkanit Perëndimor në 2 dhjetor, për t’iu bashkuar aleancës ushtarake.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, tha se ftesa konfirmoi politikën e dyerve të hapura të NATO-s. “Çdo popull ka të drejtën e tij sovrane, për të vendosur mbi rrugën e vet, duke përfshirë edhe se në çfarë lloj masash sigurie do të jetë pjesë”- deklaroi Stoltenberg. Ai shtoi se anëtarësimi i Malit të Zi, nuk është një gjest kundër Rusisë.
Ia tha këtë Moskës, e cila ka qenë gjithnjë e më kritike ndaj NATO-s, veçanërisht për shkak të aktiviteteve të saj të shtuara ushtarake në Poloni dhe shtetet baltike. Rusia, e cila kishte paralajmëruar në mënyrë të përsëritur Podgoricën kundër bashkimit me NATO-n dhe ka investuar shumë në atë vend, reagoi mjaft ashpër kundër ftesës. “Moska gjithmonë është shpehur, se zgjerimi i vazhdueshëm i NATO-s dhe i infrastrukturës së saj ushtarake në Lindje, mund të çojë drejt një përgjigje nga Lindja, pra nga Rusia”,-tha Dimitri Peshkov, zëdhënës i presidentit rus Vladimir Putin.
Vendimi i NATO-s për të pranuar Malin e Zi, do të dërgojë me siguri një sinjal tek vendet e tjera në rajon, se aleanca është e hapur për zgjerimin e mëtejshëm. Por duke pranuar një vend tejet të korruptuar si Mali i Zi, dërgohet gjithashtu edhe një tjetër sinjal – këtë herë negativ.
Sundimi i dobët i ligjit, qeverisja e dobët, dhe sulmet në rritje ndaj mediave në Malin e Zi, e minojnë angazhimin e NATO-s për mbështetjen e vlerave demokratike. Raporti vjetor i Komisionit Evropian mbi këtë vend, fliste në detaje mbi mënyrën se si institucionet demokratike të vendit janë vënë nën një presion të madh nga qeveria e udhëhequr nga politikani veteran, Milo Gjukanoviç. E megjithatë kjo situatë, nuk ndikoi në vendimin e NATO-s.
Tashmë që siguria e Malit të Zi do të jetë e garantuar në të ardhmen nga NATO, dhe se aleanca do të jetë në gjendje të forcojë praninë e saj në këtë pjesë të Evropës, cila do të jetë e ardhmja e Gjeorgjisë? Tibilisi po pret prej disa vitesh t’i bashkohet NATO-s. Dhe në dallim nga Mali i Zi, ku të paktën një e treta e publikut e kundërshton anëtarësimin në aleancë, në Gjeorgji ka një mbështetje të madhe për këtë anëtarësim.
Në samitin e NATO-s në Bukuresht në vitin 2008, udhëheqësit ranë dakord që Gjeorgjia të bëhet anëtare e aleancës. Por nën presionin e Gjermanisë dhe Francës, Tbilisit nuk iu ofrua Plani i Veprimit të Anëtarësimit në NATO (MAP), i cili në fakt çel dritën jeshile që një kandidat t’i bashkohet aleancës.
Dhe kjo pavarësisht nga fakti, se Gjeorgjia ka modernizuar forcat e veta të mbrojtjes. Ndërkohë ka aplikuar kontrolle të forta civile dhe transparente mbi ushtrinë. Ka luftuar korrupsionin, si dhe ka kontribuar në disa misione të NATO-s. NATO-ja e di të gjitha këto. Në deklaratën e tyre të përbashkët për politikën e dyerve të hapura të aleancës, ministrat e jashtëm nuk harruan veç të tjerash të qetësonin Gjeorgjinë. “Marrëdhënia e Gjeorgjisë me Aleancën, përmbajnë të gjitha mjetet praktike për t’u përgatitur për anëtarësimin përfundimtar”- lexohet në deklaratë.
Por në rast se nuk ka një ndryshim radikal brenda NATO-s, nuk ka asnjë shans që Gjeorgjisë t’i ofrohet Plani i Veprimit edhe kur udhëheqësit e NATO-s të mbajnë samitin e tyre në Varshavë në maj të vitit 2016, apo në çdo kohë tjetër në një të ardhme të parashikueshme. Arsyeja është Rusia.
“Realiteti është se disa anëtarë të mëdha të NATO-s, do të kundërshtojnë çeljen e dritës jeshile për anëtartësimin e Gjeorgjisë, pasi ata nuk do të jenë të përgatitur për ta mbrojtur vendin”- thotë Vasil Sikharulidze, president i Këshillit Atlantik në Gjeorgji, që mbështet ambiciet euro-atlantike të vendit. Të mbrosh Gjeorgjinë, do të thotë ta mbrosh atë kundër Rusisë, në rast se Moska e sulmon apo e kërcënon sërish si në vitin 2008. Dhe cili vendi i NATO-s do të jetë i përgatitur të luftojë kundër Rusisë?
Sikharulidze mendon se mungesa e një politike të qartë ndaj Gjeorgjisë nga ana e NATO-s, e ka inkurajuar Rusinë. “Në gjendjen aktuale, rajoni është potencialisht shumë i paqëndrueshëm”- shprehet ai Carnegie Europe. “Një prani e NATO-s, do të shtojë sigurinë dhe stabilitetin e kësaj pjese të Kaukazit”- vijon më tej Sikharulidze. Por Franca, Gjermania dhe vende të tjera të NATO-s besojnë të kundërtën.
Nga kjo përçarje po përfiton Rusia. Moska po ndërhyn tek mediat, partitë politike dhe ekonominë gjeorgjiane, duke e ditur fare mirë se si qëllimet e Gjeorgjisë për anëtarësim në NATO, janë bllokuar vazhdimisht nga disa shtete anëtare. Dhe çdo gjë që NATO thotë, se çdo vend do të zgjedhë vet rrugën e tij mbi çështjet e sigurisë dhe aleancat, ose rreth faktit që aleanca zbaton politikën e dyerve të hapura, kjo nuk vlen për Gjeorgjinë.
Disa vende të NATO-s, të cilat janë kundër futjes së Gjeorgjisë në aleancë, argumentojnë se një veprim i tillë do të importonte destabilitet, pasi Tbilisi nuk ka kontroll të plotë mbi territorin e tij. Rajonet separatiste të Osetisë Jugore dhe Abkhazisë, janë de fakto nën kontrollin rus. Ky argument kundër anëtarësimit në NATO, rrezikon tashmë të përdoret edhe për Ukrainën, e cila ka humbur kontrollin e saj mbi pjesë të territorit në lindje, pasi Rusia aneksoi Krimenë në mars të vitit 2014, dhe pushtoi disa rajone lindore.
Këto pikëpamje, të kombinuara me frikën e shprehur nga Gjermania, Franca dhe Italia mbi armiqësimin e mëtejshëm me Rusinë, konfirmojnë se politika e dyerve të hapura, vlen vetëm për pak vende. Ato gjithashtu konfirmojnë, se Rusia ushtron një veto të tërthortë por të fuqishme, mbi ata që mund të bashkohen me NATO-n.
Bota.al
