Është një (mini)serial që po pushton botën. Quhet Adolescence dhe ka lënë në hije produksione më kot të shtrenjta si Il Gattopardo në Netflix. Suksesi i tij tregon disa gjëra aspak të vetëkuptueshme.
E para: nëse i jep publikut diçka të mirë, ai e “ha” menjëherë. E dyta: algoritmi është në gjumë, dhe ndërsa ëndërronte gjëra të njëtrajtshme, doli kjo krijesë jashtë çdo rregulli të tij.
Personazhet nuk shfaqen të gjithë që në pesë minutat e para; disa zhduken (si hetuesi) që pas episodit të dytë; të tjerë (si psikologia) shfaqen vetëm në një episod të vetëm; misteri i mundshëm zgjidhet që në fund të episodit të parë (pak a shumë ashtu si kur Hitchcock e “vrau” aktoren kryesore në dush pas 47 minutash tek filmi Psycho); çdo episod është një plan-sekuencë monotematike: arrestimi, hetimi, ekspertiza psikologjike, dhimbja e familjes (e fajtorit, vini re, jo e viktimës – sepse nuk ka keqardhje tipike për kronikën e zezë).
E treta (dhe kjo është e papritur): një tjetër botë, edhe televizive, është ende e mundur.
Te “Adolescence” mbërrin me reklamën e fjalës së gojës, por heziton në prag: a mund t’i besohet ende opinionit të shumicës, asaj që e dimë se si voton dhe lexon çfarë lexon?
Mainstream-i, që prej vitesh është ulur në nivel nga programime mediokre dhe është shuar nga zhgënjimi që kanë sjellë platformat, a është ende i aftë të dashurohet pas diçkaje ndryshe?
A ka jetë përtej Mad Men, Breaking Bad, Better Call Saul, apo duhet të dorëzohemi përpara sondazheve që thonë se seriali më i mirë i të gjitha kohërave është, praktikisht, i pari: The Sopranos?
Adolescence ringjall shpresën. Përbëhet nga 4 episode, por nuk është një film i holluar (siç ndodhi për shembull me “The Undoing”).
Ndërron këndvështrimin çdo herë, pa u mbështetur në skemën e vjetër të Rashomonit: duke ndryshuar perspektivën, historia nuk ndryshon – thjesht hyn më thellë në të, e kupton, të lëviz, por nuk të përlot.
Nuk bën asnjë lëshim ndaj manualit të skenarit: dialogët zgjasin gjithmonë 50 minuta, nuk është fiction, është realitet në shkallë 1:1. I studiuar dhe i riprodhuar.
Jo për të të dhënë banalitetin e përditshmërisë, por jashtëzakonshmërinë e të paarritshmes.
Slogani i tij është kjo frazë: «Është absurde ajo që të shkon në mendje kur je adoleshent.»
Të gjithë e dimë, por e kemi shtypur brenda nesh. Sepse kemi shpëtuar, kemi mbijetuar, na ka mjaftuar ta rrëfejmë një ditë të largët, pastaj të largohemi dhe të vazhdojmë përpara në jetë.
Biseda mes djaloshit fajtor dhe psikologes është çelësi i dollapëve të mbyllur dhe të murosur.
Ajo që bie në sy është që kjo skenë është analizuar nga psikologë profesionistë dhe është cilësuar si e besueshme, madje perfekte.
Spektatori nuk pyet pse ajo i ofron një gjysmë sanduiç me turshi, të cilat ai i urren, por psikologu e kupton menjëherë testin: nëse e ha, është bërë i nënshtruar; nëse e refuzon, është ende i mbyllur; nëse (siç ndodh) e lë mënjanë për më vonë, është i hutuar.
Ka shumë të vërteta në Adolescence: dhe siç ndodh me traditat më të mira kinematografike, kjo është ajo që të frikëson dhe të tërheq njëkohësisht.
Publiku që nuk arrin të shkëputet është ai i prindërve me fëmijë në atë moshë.
Çfarë dinë ata për atë që kalon në mendjen e fëmijëve të tyre? Pastaj ndoshta i gjejnë të vdekur, vetëvrarë, në një dhomë me qira në ndonjë qytet tjetër, pas një bisede të gjatë në kompjuter me sadistë të panjohur – dhe nuk e besojnë.
Atëherë shikojnë episodin e katërt dhe shihen në pasqyrë te prindërit e djalit. “Etërit dhe pasqyrat”, thoshte Borges, “janë përbindësha: dyfishojnë racën njerëzore.”
A kanë faj? E kanë bërë vetë kështu? Apo ishte rastësi?
Vajza tjetër e familjes, është një mrekulli: çfarë e përcakton, atëherë, mënyrën si rritemi, gabojmë, shpëtojmë apo vdesim?
Është një llotari e madhe – dikush mendon se e ka dekoduar frekuencën e rezultateve, por është thjesht një tjetër pretendim absurd. Mirupafshim algoritëm, moral unik, determinizëm social.
Adolescence nuk jep zgjidhje, por të mëson që duhet gjithmonë të dyshosh për atë që mendon se ke përpara – në një ekran apo në shtëpinë tënde. / La Repubblica – Bota.al
