Në Moskë, fjalët e zëdhënësit të Kremlinit, Dmitry Peskov, ranë si një gur i rëndë në ujërat e turbullta të diplomacisë ndërkombëtare. “NATO është në luftë me Rusinë”, deklaroi ai, duke e paraqitur mbështetjen e vazhdueshme të Perëndimit për Kievin si provë të mjaftueshme që aleanca është tashmë një palë aktive në konflikt. Fjalia ishte e shkurtër, por jehona e saj është e gjerë: ajo përzien propagandën, kërcënimin dhe përshkallëzimin, në një moment kur kufijtë midis ndihmës ushtarake dhe përfshirjes së drejtpërdrejtë janë bërë gjithnjë e më të paqartë.
Një kontekst i ndezur
Deklarata nuk erdhi në vakum. Vetëm pak ditë më parë, një grup dronësh rusë depërtuan në hapësirën ajrore të Polonisë, një vend anëtar i NATO-s. Autoritetet polake, të mbështetura nga avionë aleatë, i rrëzuan disa prej tyre, duke e kthyer incidentin në testin më serioz të unitetit të NATO-s që prej fillimit të luftës. Ngjarje të ngjashme janë raportuar edhe në Rumani, ku avionë F-16 u ngritën për të ndalur një tjetër dron që hyri nga drejtimi i Ukrainës. Për Kremlinin, këto episode janë “dëshmi” se NATO tashmë është pjesë e konfliktit; për aleancën, ato janë provokime të rrezikshme që kërkojnë përgjigje të matur.
Reagimi i Aleancës
Në Bruksel, retorika e Kremlinit nuk u prit me habi, por me shqetësim. NATO ka nisur operacionin “Eastern Sentry”, duke shtuar patrullimet ajrore, sistemet mbrojtëse dhe praninë ushtarake në krahun lindor të Evropës. Franca, Gjermania, Danimarka dhe Mbretëria e Bashkuar kanë dërguar forca shtesë për të garantuar se çdo shkelje e sovranitetit të aleatëve do të trajtohet seriozisht. Polonia, nga ana e saj, ka shkuar edhe më larg duke kërkuar vendosjen e një zone “ndalim-fluturimi”, për të mbrojtur qiellin evropian nga sulmet me dronë rusë.
Retorikë apo realitet?
Nga një këndvështrim juridik ndërkombëtar, NATO nuk është në luftë me Rusinë. Aleanca nuk ka shpallur armiqësi të hapur dhe as nuk ka dërguar trupa për të luftuar në frontin ukrainas. Por nga këndvështrimi i Kremlinit, furnizimi me armë të avancuara, inteligjencë dhe mbështetje financiare është i barabartë me pjesëmarrje aktive. Këtu qëndron edhe fuqia e kësaj deklarate: ajo shndërron një konflikt të “të tretëve” në një përballje të drejtpërdrejtë, të paktën në sytë e opinionit publik rus dhe partnerëve ndërkombëtarë që Moska kërkon t’i bindë.
Pasojat e mundshme
Fjalët e Peskovit janë një kujtesë se sa e brishtë është situata. Një dron i rrëzuar mbi territorin e gabuar, një raketë që devijon nga objektivi, ose një reagim i nxituar i një vendi anëtar mund ta çojë përplasjen në një nivel të ri. Për NATO-n, sfida është të ruajë një ekuilibër delikat: të mbrojë kufijtë e saj dhe të ndihmojë Ukrainën, pa kaluar pragun e një lufte të shpallur. Për Rusinë, ndërkohë, retorika e “luftës me NATO-n” shërben si mjet për të justifikuar politikat e saj, për të mobilizuar opinionin e brendshëm dhe për të portretizuar Perëndimin si agresorin e vërtetë. / bota.al
