Andrij Ljubka
The Kyiv Independent, Ukrainë
Vë bast se në këto kohë, kur zgjoheni në mëngjes dhe lexoni lajmet, nuk arrini t’u besoni syve. Si është e mundur që kjo po ndodh vërtet? Bota është zhytur vërtet kaq thellë në marrëzi? Do dëshironit të zgjoheshit nga ky makth dhe të riktheheshit në rutinën e përditshme.
Dhe ja ku jemi, lufta është ende këtu, Rusia ka pushtuar tokën tonë. E megjithatë, makthi nuk ka përfunduar, sepse ky makth përforcohet edhe nga të tjerët. Realiteti i asaj që po ndodh është kaq absurd, saqë shpesh dëgjojmë të thuhet: “Nëse ky është një film, skenari është i keq.”
Në këto vite, ne ukrainasit kemi kaluar të gjitha fazat e përballjes me realitetin. E para ishte ajo e mohimit. Lufta nuk mund të ishte e vërtetë, sepse nuk ishte e drejtë. E vetmja gjë që na mbetej ishte të kapnim telefonat, të kontrollonim rrjetet sociale për të parë videot, për të dëgjuar intervistat dhe dëshmitë. Bota – besonim ne – do të zgjohej dhe do të zbulonte të vërtetën. Ishim të sigurt se brenda disa javësh makthi do të merrte fund.
Më pas erdhi momenti kur realiteti na ra mbi kokë si një mur guri. Ushtria ukrainase po bënte përpjekje titanike për të mbrojtur vendin. Mes nesh, ata që kishin mundësi të largoheshin, ndiheshin fajtorë. Një vit më vonë, lufta ishte bërë tashmë pjesë e përditshmërisë sonë. Zemërimi ishte kthyer në një përrua të pandalshëm. Kur dikush përpiqej të na qetësonte, ne i përgjigjeshim me një buzëqeshje ironike.
Kur lufta hyri në vitin e tretë, ne nuk kishim më energji për t’u zemëruar apo për të qeshur. Ashtu si urrejtja, frika është një emocion i lodhshëm. Nuk mund të jesh i frikësuar përgjithmonë. Dhe në momentin kur të pushton zbrazëtia, vjen dorëzimi i heshtur, pranimi fatalist i realitetit. Të gjitha energjitë duhet të kanalizohen në një mënyrë apo tjetërm nëse do që të mbijetosh.
Në fillim të vitit të katërt të luftës, ne jemi të shkatërruar nga ëndrrat e paplotësuara dhe nga një e ardhme krejtësisht e pasigurt.
Ideja e kthimit në kufijtë e vitit 1991 nuk është më e rëndësishme për ukrainasit. E vetmja gjë që ka rëndësi është fundi i luftës, por një fund që të parandalojë rikthimin e konfliktit pas disa viteve. Kjo është arsyeja pse fjala “fitore” është bërë pothuajse e pakuptimtë: është kthyer në një slogan retorik pa asnjë përmbajtje reale.
Sot flitet për mundësinë e një marrëveshjeje paqeje, por çdo marrëveshje për Ukrainën do të jetë një humbje. Disa skenarë janë më të këqij se të tjerët, por asnjëri nuk do të na japë atë që është e drejtë, nuk do të na japë drejtësi.
Një Titanik i fundosur
Në realitetin tonë të mbrapshtë, ne e dimë shumë mirë çfarë do të thotë “paqe”. Për botën, ajo do të thotë fundi i luftës për dy vjet, pastaj nisja e një lufte të re. Për ne, do të thotë që një kriminel lufte mund të urdhërojë ekzekutimin e mijëra robërve të luftës, të manipulojë imazhet e masakrave përmes propagandës ruse, të bombardojë spitale pediatrike dhe qendra kulturore, dhe pastaj të ulet në tryezën e negociatave sikur të mos kishte ndodhur asgjë. Një botë ku askush nuk do të ndëshkohet për këto krime.
Përçmimi i botës ndaj drejtësisë është i qartë dhe ukrainasit e njohin shumë mirë këtë ndjenjë. Në fakt, asnjë “marrëveshje paqeje” nuk do të prodhojë rezultatin më të rëndësishëm: dënimin e kriminelëve të luftës dhe ndëshkimin e tyre për mizoritë e kryera.
Në vend që të ndalojë agresorin ose ta izolojë atë, bota do ta lërë të ulet rehat në tryezat e konferencave më prestigjioze, duke imponuar kushtet e tij. Bota nuk do të guxojë të bërtasë: nuk do ta ndalë atë.
Kjo është arsyeja pse ne ndjejmë se duhet të vazhdojmë të luftojmë. Vetëm armët mund ta zgjojnë botën dhe ta detyrojnë të dëgjojë. Perëndimi na ka tradhtuar jo sepse nuk na ka ndihmuar, por sepse ka refuzuar të njohë të vërtetën, sepse kjo luftë është gjithashtu një krizë e Perëndimit.
Sot, udhëheqësit po përgatisin marrëveshje, duke u përpjekur të na bëjnë të pranojmë të papranueshmen, ndërsa ata që thonë se SHBA-të nuk do të luftojnë për të mbrojtur Evropën, që NATO-ja nuk do të bëjë asgjë, kanë të drejtë.
Tragjikisht, gjithçka ndryshoi jo kur u zbuluan krimet e Putinit në Ukrainë, por kur erdhi Donald Trump. Uashingtoni e detyroi Evropën të përfundojë me një marrëveshje që është një humbje për Ukrainën dhe një fitore për agresorin.
Dhe kjo është arsyeja pse ajo që po ndodh është e qartë: pandëshkueshmëria e Putinit për agresionin e tij në Ukrainë.
Sot jetojmë në një botë që i përket diktatorëve, dhe që e quan Evropën një vend të ligë, ku ndodhen caqet e fundit të një bote demokratike. Por herën tjetër, viktima nuk do të jetë Ukraina. / bota.al
