Nga Mark Gilbert
Unë shoh të paktën 3 rreziqe të qartë dhe të pranishëm në programin e propozuar të Bankës Qendrore Evropiane për lehtësimin sasior, që është planifikuar të fillojë këtë muaj. I pari është diskutuar gjerësisht: nuk ka obligacione të mjaftueshme qeveritare në dispozicion, për të përmbushur zotimin për blerjen e 1100 miliardë eurove të borxhit, me një rritëm prej 60 miliardë eurosh në muaj.
E dyta është thuajse e paparashikueshme: perspektiva që qeveria greke të sillet keq, shumë më keq, sa e ardhmja e monedhës të përbashkët, të vihet edhe një herë në dyshim. E treta, megjithatë, është surprizë e vërtetë: ekonomia e eurozonës mund të shërohet në mënyrë të mjaftueshme, për të planifikuar blerjen e obligacioneve të vjetëruara, para se këto të fundit të humbasin tërësisht vlerën e tyre.
Ekonomia e eurozonës po tregon me vonesë shenja përtëritjeje, pasi dëshmoi një rritje prej 0.3 përqind në 3-mujorin e fundit të vitit 2014. Volumi i tregtisë me pakicë në BE u rrit me 1.1 përqind në janar, në krahasim me dhjetorin, dhe u rrit me 3.7 përqind në krahasim me një vit më parë, sipas shifrave të publikuara nga Eurostati. Këto arritje, kanë bërë jehonë edhe në rajonet përtej BE-së.
Ndërsa teoria ekonomike, sugjeron se perspektiva e rënies së çmimeve nënkupton që blerësit ngurrojnë, duke i paraprirë pazareve më të mira në të ardhmen, spektri i deflacionit rreth bllokut të euros, nuk duket se ka patur efektin, që na mësojnë tekstet shkollore. Unë do të habitesha si cilido tjetër, nëse rezulton që lidhja me pesimizmit të publikut edhe tregjeve, do të rezultonte e gabuar.
Me hendekun midis, kostove të një huamarrje 10-vjeçare në Gjermani, dhe SHBA-së për një periudhë prej afro çerek shekulli (përqindja e interesit është 2.1 përqind, ndërsa bondet gjermane vetëm 0.4 për qind), investitorët janë shumë të qartë, kur thonë se shohin një nxitje ekonomike në Amerikë, dhe një rrezik reçesioni në eurozonë. Gjithësesi, dëshmitë ekonomike në favor të një kthesë në BE, janë në rritje.
Në fakt, të dhënat ekonomike në BE, kanë tejkaluar vazhdimisht parashikimet e ekonomistëve për pjesën dërrmuese të këtij viti, në bazë të një indeksi të hartuar nga “Citigroup” që gjurmon këto rezultate përkundrejt parashikimeve: Situata në Greqi, vazhdon t’i bëjë investitorët nervozë, për të ardhmen e projektit të monedhës së përbashkët.
Nënpresidenti i Komisionit Evropian, Valdis Dombrovskis, tha të hënën se Athina mund të ketë nevojë për një paketë të tretë ndihme financiare, deri në mesin e këtij viti, duke pasur parasysh se është e pamundur, që ajo të jetë në gjendje të marrë hua drejtpërdrejti nga investitorët në tregun e bonove. Qeveria greke këmbëngul, se nuk po planifikon të marrë asnjë paketë të re.
Por ecja mbi një litar të tendosur, mes mbajtjes së paku të disa prej premtimeve të saj elektorale, kundër masave të rrepta të kursimit, dhe kënaqjes së rreptësinë fiskale, e cila kërkohet nga huadhënësit e saj, është provuar se është e ndërlikuar. “Sentix Asset Management”, në Gjermani publikon një studim të përmuajshëm mbi rreziqet ndaj euros. Sipas saj, shanset e shpërbërjes së eurozonës, u rritën me 38 përqind në muajin shkurt, niveli më e lartë që nga marsi i vitit 2013, kur Qiproja ishte duke luftuar, për t’i shpëtuar falimentimit.
Nëse euro bie, nuk ka ende asnjë garanci se mungesa e infektimit, që është parë muajt e fundit, do të mbetet e qëndrueshme. Qipro dhe Portugalia, mund të jenë në pritje, të detyruara për t’u larguar nga eurozona, me Italinë dhe Spanjën, të cilat ndodhen pranë tyre. Është e vështirë të shihet, sesi Banka Qëndrore Evropiane, do të mund të vazhdojë blerjen e bonove të një kombi, anëtarësimi i të cilit është i kërcënuar.
Nuk është e lehtë të shohësh një skenar, ku Bundesbanka gjermane (e cila gjithësesi nuk është e prirur ndaj lehtësimit sasior), të kërkojë pezullimin e programit, në qoftë se e ardhmja e përbërjes së euros është në dyshim. Së fundmi, ka një problem, përsa i përket burimit të bonove, që BQE-ja duhet të blejë.
Përse një bankë duhet t’ia të shesë aksionet e saj Bankës Qëndrore, dhe në vend të saj të paguajë për privilegjin e të pasurit depozita në para? Përse nevojitet, që një fond pensioni, që bleu një bono gjermane me afat 5-vjeçar vjeçare në 2011, e me një interes prej 2.8 përqind, duhet të jetë i gatshëm tani për të shitur? Ajo mund të fusë në xhep njëfarë përfitimi, si pasojë e rritjes së çmimeve prej atëhere, megjithatë do të përballet me perspektivën e vendosjes së parave tek të njëjtat bono, me një interes negativ minus 0.06 përqind.
E kombinuar me furnizimin e pamjaftueshëm me obligacione të reja nga qeveritë, nevojat e të cilave për huamarrje nuk janë aq të mëdha, sikurse është oreksi BQE-së për të blerë – sipas Morgan Stanley, blerjet e planifikuara të BQE-së, do të nxisin emetimin e obligacioneve nga qeveritë e eurozonës për të parën herë ndonjëherë në një terren jofavorizues- dhe objektivi i Bankës Qëndrore për rritjen e bilancit të saj me 1100 miliardë euro, duket se po përballet me të përpjeta.
Ja se çfarë tha Dragi në 22 janar, kur ai zbuloi programin e blerjes së bonove:Ato kanë për qëllim të kryhen deri në fund të shtatorit 2016, dhe në çdo rast do të vijojnë derisa ne të shohim një rregullim të qëndrueshëm në rrugën e inflacionit, e cila është në përputhje me qëllimin tonë, të rritjes së inflacionit në rritme më poshtë por afër 2 përqindëshit në terma afatmesëm.
Asokohe, kjo deklaratë dukej më tepër si një angazhim i vakët, për të garantuar blerjet pas tremujorit të tretë të 2016-ës, nëse është e nevojshme. Unë pyes nëse dykuptimësia e Dragit, ishte më shumë një kartë për të dalë nga ngujimi, dhe që lejon që programi të përfundojë para kohe, apo duhet që BQE të vendosë se puna e saj tashmë ka përfunduar. Pas disa muajsh pritje, mos u habisni nëse do të thoni me vete: “Lehtësimi sasior, vështirë se e njohim çfarë është!”. /”Bloomberg View”/
www.bota.al
