Dara Massicot
Historia e pushtimit rus të Ukrainës ka qenë një histori pritshmërish të përmbysura dhe luhatjesh të forta në performancë. Në fillim të luftës, shumica e NATO-s e shihte Rusinë si një kolos të pandalshëm, gati për ta mposhtur shpejt Ukrainën. Në vend të kësaj, forcat ruse u ndalën dhe u zmbrapsën. Më pas, vëzhguesit e jashtëm arritën në përfundimin se ushtria ruse ishte e kalbur, ndoshta një kundërofensivë larg kolapsit. Edhe kjo doli e pasaktë: ofensivat ukrainase dështuan dhe Moska rifilloi përparimin e saj të ngadaltë. Tani, shumëkush po e kërkon shpjegimin diku tjetër, duke ia atribuar vështirësitë e Kievit mbështetjes së pamjaftueshme nga jashtë.
Ajo që shumë politikëbërës dhe strategë nuk e kanë kuptuar është shkalla në të cilën Moska ka nxjerrë mësime nga dështimet e saj dhe ka përshtatur strategjinë dhe mënyrën e saj të luftimit, si në Ukrainë ashtu edhe përtej saj. Duke filluar nga viti 2022, Rusia nisi një përpjekje sistematike për të analizuar përvojën e saj luftarake, për të nxjerrë mësime prej saj dhe për t’i shpërndarë këto mësime në të gjithë forcat e armatosura.
Që në fillim të vitit 2023, Moska kishte ndërtuar në heshtje një ekosistem kompleks të të mësuarit, që përfshin bazën e prodhimit të mbrojtjes, universitetet dhe ushtarët në të gjitha nivelet e zinxhirit komandues. Sot, ushtria po institucionalizon dijen e fituar, po riorienton prodhuesit e mbrojtjes dhe organizatat kërkimore për t’iu përgjigjur nevojave të luftës, dhe po lidh startup-e teknologjike me burimet shtetërore.
Rezultati ka qenë shfaqja e taktikave të reja në fushëbetejë, të kodifikuara në programe stërvitjeje dhe manuale luftarake, si edhe armë më të mira.
Moska ka zhvilluar mënyra të reja për përdorimin e dronëve për të zbuluar dhe vrarë ushtarë ukrainas dhe për të shkatërruar asetet e Ukrainës, duke e kthyer një dobësi të mëparshme në një pikë force. Ajo ka ndërtuar raketa më të mira dhe ka krijuar sisteme të blinduara më të forta dhe më të afta. Po u jep komandantëve të rinj më shumë liri për të planifikuar. Është shndërruar në një ushtri që është e aftë të evoluojë gjatë kësaj lufte dhe, njëkohësisht, të përgatitet për konflikte të ardhshme të teknologjisë së lartë.
Për shkak të këtyre ndryshimeve, Ukraina ka gjasa të përballet me shkatërrim edhe më të madh në muajt që vijnë. Do të duhet të përballojë sulme ruse me dronë më të shpejta dhe më të shumta, duke sjellë më shumë dëme për qytetet, civilët dhe infrastrukturën kritike. Një numër më i madh raketash do të depërtojë përmes mbrojtjes së Ukrainës. Dhjetë kilometrat që çojnë drejt vijave të frontit, tashmë tepër të rrezikshme, do të bëhen edhe më të vështira dhe më të rrezikshme për t’u kaluar. Këto ndryshime mund të mos prodhojnë ndonjë përparim dramatik për Rusinë, falë mbrojtjes së Ukrainës dhe sulmeve të saj intensive me dronë dhe artileri. Por ato nënkuptojnë se Moska mund të vazhdojë të shkëmbejë jetët e ushtarëve të saj për fitime të ngadalta në Donbas, duke shpresuar se NATO do të lodhet nga konflikti.
Disa zyrtarë amerikanë dhe evropianë, në fakt, po humbasin interesin për Ukrainën. Por të njëjtat përshtatje ruse që e kërcënojnë Ukrainën duhet të shqetësojnë edhe politikëbërësit gjetkë. Ushtria ruse do të dalë nga pushtimi me një përvojë të gjerë dhe me një vizion të qartë për të ardhmen e luftës, dhe këtë përvojë po e ndan me Kinën, Iranin dhe Korenë e Veriut. Ajo ka hedhur themelet për një periudhë edhe më intensive të të mësuarit dhe riorganizimit pas përfundimit të luftës.
Rusia do të mbetet e kufizuar nga disiplina e dobët dhe do të ketë vështirësi në prodhimin e pajisjeve më të sofistikuara. Por, pavarësisht kufizimeve në burime, ajo do të jetë po aq e përgatitur për mënyrën e re të luftës, sa çdo shtet tjetër. Nëse nuk duan të mbeten prapa, Uashingtoni dhe kryeqytetet evropiane duhet të fillojnë të mësojnë nga lufta në Ukrainë, jo t’i kthejnë shpinën asaj. Në vend që ta nënvlerësojnë, ata duhet të studiojnë se si po studion Rusia, dhe më pas të nisin ndryshimet e tyre.
KOMPLEKSI INDUSTRIAL QË MËSON
Që në ditët e para të pushtimit, ushtria ruse është detyruar të përshtatet me rrethanat në terren. Për t’i mbijetuar kundërsulmeve të ashpra ukrainase, njësitë ruse u pajisën mjetet me mbrojtje shtesë të improvizuar, mësuan forma të reja kamuflimi dhe adoptuan taktika sulmi me njësi të vogla, mes shumë përshtatjesh të tjera. Ushtarët rusë ndanë gjithashtu këshilla në mënyrë informale përmes rrjeteve sociale, kanaleve të mbyllura në media sociale dhe manualeve këshilluese të vetëbotuara. Ky lloj mësimi informal, nga individi te individi ose nga njësia në njësi, është një fazë e rëndësishme fillestare e përshtatjes në kohë lufte. Por nëse organizata ushtarake në tërësi nuk i përvetëson këto mësime, ato shpesh humbasin me kalimin e kohës, nuk u kalohen atyre që kanë nevojë për to dhe nuk përhapen në të gjithë forcën.
Faza e dytë e të mësuarit përfshin institucionalizimin e këtyre ndryshimeve, për shembull përmes rishikimit të programeve të stërvitjes, planeve të prokurimit dhe koncepteve operacionale. Më pas, ushtritë duhet të angazhohen në një mësim parashikues mbi të ardhmen e luftës dhe të pranojnë nevojën për reforma ose ndryshime transformuese. Ushtritë që mësojnë më mirë ndjekin pesë hapa: përvetësojnë përvojën luftarake, e analizojnë atë, propozojnë rekomandime, i shpërndajnë rekomandimet dhe mësimet në të gjithë forcën dhe, së fundi, i zbatojnë ato.
Sapo u bë e qartë se lufta do të zgjatej, Rusia filloi të përmbushte shumicën e këtyre kritereve. Ajo që nisi si një përshtatje ad hoc në fushëbetejë u shndërrua në një përpjekje sistematike për të marrë përvojën e fituar në luftë, për ta studiuar atë dhe për ta shpërndarë në të gjithë ushtrinë, me qëllim përmirësimin e performancës. Në vitin 2022, për shembull, ushtria dërgoi oficerë të posaçëm stafi dhe studiues në pikat komanduese pranë vijës së frontit, në mënyrë që ata të vëzhgonin luftën sa më nga afër dhe të kuptonin më mirë performancën e trupave.
Më pas, studiuesit shqyrtuan rezultatet e betejave, analizuan regjistrat e komandantëve dhe intervistuan personelin për të hartuar raporte analitike. Pas një vlerësimi të mëtejshëm, këto raporte “të mësimeve të nxjerra” (siç i quajnë ekspertët ushtarakë) u shpërndanë te shtabi i luftës në Rostov, te Shtabi i Përgjithshëm në Moskë, te selitë e degëve të forcave të armatosura, akademitë ushtarake, kompanitë e mbrojtjes dhe komuniteti kërkimor ushtarak.
Forcat e armatosura ruse u përshtatën më pas në përputhje me këto mësime. Të ndihmuara nga urdhri i mobilizimit i shtatorit 2022 dhe nga një buxhet në rritje për mbrojtjen, ushtria ruse riorganizoi strukturën e komandimit dhe ndryshoi taktikat dhe pozicionimin e forcave në Ukrainë. Moska e rikonceptoi sistemin e saj logjistik për ta bërë më të qëndrueshëm ndaj goditjeve. Ajo futi teknologji të reja ose mënyra të reja përdorimi të teknologjive ekzistuese për të përmirësuar si goditjet precize, ashtu edhe aftësitë e luftës elektronike. Këto përshtatje të përkohshme e ndihmuan Rusinë të stabilizonte vijat e frontit dhe t’i bënte ballë kundërofensivës ukrainase të vitit 2023.
Që atëherë, ekosistemi rus i të mësuarit është zgjeruar edhe më shumë. Në Moskë, ushtria ruse ka mbi 20 komisione të përkushtuara për zbatimin e rekomandimeve që bazohen në informacionin e ardhur nga vijat e frontit dhe nga studiuesit rusë. Ushtria ka qenë e angazhuar intensivisht në shpërndarjen e mësimeve të nxjerra në të gjithë forcën, duke i përmbledhur ato në buletine, duke organizuar seminare tematike dhe duke mbajtur konferenca për të identifikuar problemet dhe për të ndarë njohuritë.
Distrikti Ushtarak Jugor i Rusisë mbledh në mënyrë të përsëritur ushtarë dhe komandantë nga forcat ajrore, forcat tokësore, njësitë e luftës elektronike dhe industria e mbrojtjes, për t’i trajnuar se si të zbulojnë, të shtypin dhe të shkatërrojnë më mirë mjetet ajrore pa pilot (UAV) të armikut të cilat ishin thelbësore për sukseset e hershme ushtarake të Ukrainës.
Në një konferencë të vitit 2023, të organizuar nga akademia ruse e artilerisë, ushtarë dhe ekspertë u mblodhën për të rishikuar taktikat e artilerisë dhe për të integruar dronët në goditjet artilerike. Vetëm në tre vjet, Rusia ka bërë mbi 450 ndryshime të përkohshme në manualet luftarake. Udhëheqësit ushtarakë theksojnë se këto manuale ka shumë gjasa të rishkruhen plotësisht pas përfundimit të luftës.
PËRGATITJET
Gjatë vitit të parë të pushtimit, Ukraina mori ndihmë nga një burim i papritur: vetë pajisjet ushtarake të Rusisë. Për muaj të tërë, pajisjet ruse dështuan vazhdimisht për shkak të mirëmbajtjes së dobët, defekteve në prodhim dhe problemeve në projektim. Merrni si shembull pajisjet ruse të luftës elektronike: një inspektim i befasishëm i qindra sistemeve të tilla zbuloi defekte në 30 për qind të tyre. Defekti më i zakonshëm ishte cilësia e dobët e nënkomponentëve elektronikë, veçanërisht e qarqeve. Sipas botimit kryesor të ushtrisë ruse, “Mendimi Ushtarak”, plot 60–70 për qind e dështimeve të sistemeve ruse të luftës elektronike nga viti 2022 deri në 2024 u shkaktuan nga keqfunksionime të pajisjeve të llojeve të ndryshme. Vetëm 30–40 për qind e dështimeve u shkaktuan nga zjarri i forcave ukrainase.
Në disa raste, Rusia e pati të vështirë të rregullonte problemet me pajisjet e saj. Gjatë vitit të parë të luftës, reagimi i ngadaltë i industrisë së mbrojtjes, shkëputja e saj nga ushtarët dhe rregulloret e vjetruara penguan përpjekjet për inovacion. Por me kalimin e kohës, prodhuesit e mbrojtjes u udhëzuan të përmirësonin prodhimin, të rrisnin ritmin e riparimeve dhe, në përgjithësi, të përshpejtonin inovacionin. Dhe falë mbështetjes qeveritare, ata ia dolën.
Ministria e Mbrojtjes lehtësoi rregulloret për të shkurtuar afatet e kërkimit dhe zhvillimit. Ajo zhvilloi takime me bazën prodhuese të mbrojtjes për t’u siguruar që kjo e fundit të merrte dhe të përpunonte reagimet nga njësitë e vijës së frontit dhe të bënte ndryshimet përkatëse. Ndërkohë, kompanitë e mbrojtjes dërguan specialistë të industrisë në Ukrainën e pushtuar për të riparuar pajisjet, për të studiuar performancën e tyre dhe për të raportuar më pas, një praktikë e ndjekur edhe në Siri, kur Rusia po mbronte regjimin e Bashar al-Assadit. Dhe duke filluar nga fillimi i vitit 2023, Kremlini krijoi programe për të integruar universitetet civile dhe qendrat kërkimore në përpjekjet kombëtare të mbrojtjes. Ai përmirësoi bashkëpunimin mes inxhinierëve ushtarakë dhe civilë në poligone testimi dhe qendra stërvitore, për të testuar prototipe përpara se t’i dërgonte në luftë.
Qeveria ruse ndërmori gjithashtu nisma për të ndihmuar startup-et e mbrojtjes, me shpresën për të nxitur inovacionin. Ministri rus i Mbrojtjes, Andrei Belousov, për shembull, punoi për të lidhur startup-et me kompanitë shtetërore që dominojnë sektorin dhe që tradicionalisht janë rezistente ndaj aktorëve të rinj. Kjo strategji funksionoi: sot, startup-et janë të pranishme krah për krah me kontraktorët më të mëdhenj të mbrojtjes së Rusisë në panaire armësh dhe i shesin produktet e tyre ushtrisë.
Këto ndryshime i kanë mundësuar Rusisë të fillojë të ngushtojë avantazhin teknologjik që Kievi kishte në vitet e para të luftës. Prodhuesit rusë po nxjerrin sisteme të reja dhe të modifikuara, më të përshtatshme për kushtet në Ukrainë. Ushtria ruse, nga ana e saj, ka mësuar se si t’i përdorë ato. Ndoshta shembulli më i njohur është krijimi nga Ministria e Mbrojtjes i Rubikon-it, njësisë elitare ruse për kërkimin dhe operacionet me dronë, e cila eksperimenton me lloje të ndryshme taktikash që tani shërbejnë si bazë për udhëzimin e njësive të tjera UAV.
Moska ka bërë edhe përmirësime më pak spektakolare, por po aq thelbësore. Kompanitë e mbrojtjes kanë përmirësuar blindimin dhe mbrojtjet e tjera të shumë kategorive të mjeteve dhe kanë pajisur të tjera me motorë më të fuqishëm, sisteme vëzhgimi më të mira dhe mjete më efikase bllokimi elektronik. Vendi ka rritur fuqinë shkatërruese të bombave rrëshqitëse, ka shtuar prodhimin e dronëve Shahed të modifikuar dhe të një sërë mjetesh të tjera ajrore pa pilot. Njëkohësisht, sektori i mbrojtjes po adreson defektet e prodhimit dhe po përmirëson protokollet e mirëmbajtjes për sistemet ruse të luftës elektronike.
Këto përmirësime ndihmojnë të shpjegohet pse ukrainasit kanë hasur më shumë vështirësi gjatë vitit të fundit. Në vitet 2022 dhe 2023, Kievi mund të godiste me lehtësi relative qendrat ruse të komandës, depot dhe linjat e furnizimit; sot, kundërmasat elektronike ruse dhe mbrojtjet e rregulluara raketore i bëjnë këto sulme shumë më të vështira. Sulmet ruse me dronë dhe raketa po bëhen gjithashtu më të mëdha dhe më komplekse.
Së paku, kjo do të thotë se partnerët e Ukrainës do të duhet t’i furnizojnë asaj më shumë sisteme të mbrojtjes ajrore dhe të investojnë më shumë në aftësitë e saj të luftës elektronike. Ukraina, nga ana tjetër, po zhvillon edhe një raketë me rreze të gjatë veprimi, ndërsa kërkon të shkatërrojë armët ruse që në burim.
SHKRUAR ME GJAK
Mësimi rus shtrihet edhe në një fushë tjetër thelbësore: stërvitjen. Instruktorët ushtarakë të vendit po rishikojnë në mënyrë të thelluar përvojat luftarake dhe po i integrojnë mësimet e nxjerra në programet e trajnimit. Për t’u siguruar që këto programe të jenë sa relevante aq edhe realiste, Rusia po bën rotacione të trupave midis fushëbetejës dhe poligoneve të stërvitjes, ashtu siç ka dërguar edhe prodhuesit e mbrojtjes në vijën e frontit. Kur vizitat fizike nuk janë të mundshme, ushtria organizon videokonferenca të sigurta mes njësive në front, akademive dhe qendrave të trajnimit. Disa veteranë me aftësi të kufizuara janë shndërruar në instruktorë me kohë të plotë.
Si pasojë e përvojës luftarake në Ukrainë, Rusia ka bërë disa ndryshime në mënyrën e mësimdhënies. Ajo i ka bërë simulatorët më realistë dhe ka rishikuar mësimin e ndihmës së parë taktike. Ka nisur t’u mësojë trupave se si të drejtojnë mjetet ushtarake në një fushëbetejë të ndërlikuar e të mbushur me dronë, si edhe se si të kryejnë një sulm të vogël brenda një sulmi më të gjerë me dronë dhe mjete të blinduara, dy detyra kritike në një luftë ku vijat e frontit janë nën mbikëqyrje të vazhdueshme nga Kievi. (Duke qenë se Ukraina mund të shohë pjesën më të madhe të asaj që bën Rusia në fushëbetejë, ekipe të vogla dhe diskrete sulmi janë të domosdoshme për të mbingarkuar pozicionet mbrojtëse të Kievit.) Për herë të parë, instruktorët rusë po përdorin dronë për të monitoruar stërvitjen e ushtarëve, në mënyrë që më pas të vlerësojnë dhe të diskutojnë më mirë sukseset dhe dështimet e njësive.
Rusia ka bërë gjithashtu disa ndryshime në programin e trajnimit për oficerët e rinj, për t’i përgatitur më mirë për detyrat operative. Këto ndryshime nuk përbëjnë një riorganizim tërësor; përshtatja kryesore e Moskës në kohë lufte është shtimi i një sesioni shtesë dy-mujor trajnimi, që synon përmirësimin e aftësive të togerëve në qitje, artileri, zbulim, topografi, navigim, përdorim dronësh dhe mjekësi taktike. Instruktorët po vënë gjithashtu theksin te mësimi i komandimit të njësive të vogla, duke pasur parasysh rëndësinë e sulmeve të vogla të këmbësorisë në fushëbetejë.
Disa oficerë të rinj po trajnohen madje edhe në atë që vendet e NATO-s e quajnë planifikim i misionit, ku atyre u jepet një objektiv që duhet ta arrijnë duke e planifikuar vetë, së bashku me stafet e tyre, në vend që të ndjekin urdhra të centralizuara. Kjo përbën një ndryshim të madh për ushtrinë ruse tradicionalisht vertikale dhe nga lart-poshtë, i frymëzuar nga sukseset që disa njësi ruse kanë arritur kundër Kievit.
Megjithatë, pavarësisht vëmendjes që udhëheqja e lartë i ka kushtuar korrigjimit të tyre, programet e trajnimit të Rusisë mbeten të pabarabarta. Trajnimi për vullnetarët që dërgohen në Ukrainë është tani me të drejtë i përqendruar te luftimi në ekipe të vogla sulmi në fushëbeteja të mbingarkuara nga dronët. Por trajnimi mbetet shumë i shkurtër, ndaj trupat vazhdojnë të mbërrijnë të papërgatitura siç duhet për detyrat e tyre luftarake. Edhe pse programi i stërvitjes për rekrutët e rinj është modifikuar që nga viti 2022 për të reflektuar përvojën luftarake, ai ende nuk është riorganizuar plotësisht. Disa qendra trajnimi nëpër distrikte vazhdojnë të japin mësime të vjetruara ose nuk arrijnë të ecin me ritmin e shpejtë të përshtatjes në fushëbetejë, sipas zyrtarëve rusë. Ushtria është detyruar të kryejë inspektime të papritura për t’u siguruar që direktivat e reja të trajnimit po zbatohen.
KUFIZIMET E TË MËSUARIT
Stërvitja ushtarake ruse mund të mbetet ende një proces në zhvillim, dhe rezistenca e ashpër ukrainase vazhdon ta pengojë Kremlinin të arrijë objektivat e tij kryesore. Megjithatë, ndryshimet e ndërmarra nga Moska janë pa dyshim demoralizuese për ukrainasit. Që nga fillimi i luftës, Kievi ka arritur t’i bëjë ballë Moskës kryesisht falë avantazhit të tij në inovacion, një avantazh që tani po gërryhet. Vetë ukrainasit e kanë pranuar prej kohësh se nuk mund ta mposhtin ushtrinë ruse vetëm përmes epërsisë numerike.
Por, për fat të mirë për Kievin, Rusia mund të bëjë vetëm deri në një pikë për të barazuar epërsinë cilësore të Ukrainës. Për fillim, procesi i të mësuarit i ushtrisë ruse ka një të metë kritike, një mangësi që shpjegon hendekun midis të mësuarit dinamik që po ndodh në shtabet qendrore, te studiuesit dhe disa kompani të mbrojtjes në prapavijë, dhe realitetit të zymtë që përjetojnë ushtarët në vijën e frontit.
Edhe pse ushtria ruse tregon aftësi në përvetësimin, analizimin dhe shpërndarjen e përvojës luftarake, ajo ka hasur vështirësi serioze në zbatimin e rekomandimeve dhe, rrjedhimisht, në sigurimin që udhëzimet të zbatohen realisht. Zyrtarët kanë rekomanduar, për shembull, një riorganizim të plotë të sistemit të kontrollit të cilësisë, si reagim ndaj dështimeve dhe gabimeve të shumta, por deri tani kjo nuk është realizuar. Po ashtu, studimi i mjekësisë luftarake dhe traumatologjisë së luftës në Rusi ka avancuar ndjeshëm që nga viti 2022. Megjithatë, numri i ushtarëve në vijën e frontit që infektohen me HIV po rritet ndjeshëm, të paktën pjesërisht sepse spitalet fushore ripërdorin shiringa dhe kanë praktika të dobëta higjiene gjatë ngjarjeve me shumë të plagosur.
Pastaj janë fushat ku Moska ende nuk po arrin të mësojë fare, si disiplina dhe profesionalizmi, elemente të fuqisë luftarake të lëna pas dore prej kohësh. Si pasojë, cilësia e personelit rus në vijën e frontit mbetet jashtëzakonisht e pabarabartë. Disa njësi kanë komandantë kompetentë, por të tjera drejtohen nga udhëheqës abuzivë ose të munguar. Njësitë fqinje nuk bashkërendohen, çka sjell humbje të tepërta gjatë rotacioneve ose manovrave. Njësitë e kanë të vështirë të ruajnë kohezionin kur rindërtohen (siç ndodh shpesh, pasi ushtria ruse vazhdon të pësojë humbje të mëdha).
Disa pjesëtarë përjetojnë dhunë dhe neglizhencë brenda njësive të tyre. Të tjerë mund të ndëshkohen në mënyrë drakoniane për shkelje disiplinore, si lidhja pas pemëve ose mbajtja në gropa të hapura. Edhe pse këto probleme nuk i kanë penguar forcat luftarake të kryejnë shumicën e detyrave të caktuara, ato janë padyshim pjesë e arsyes pse Rusia vazhdon të ketë performancë jo të fortë, krahasuar me avantazhet e saj në mjete materiale dhe fuqi njerëzore.
Psikologët ushtarakë rusë kanë dhënë alarmin, duke argumentuar se përpjekjet aktuale për të vlerësuar gjendjen psikologjike të ushtarëve dhe për të identifikuar shkaktarët e të ashtuquajturit “sjellje devijante” (dezertim, dorëzim, dhunë ose humbje e efektivitetit luftarak) janë të vjetruara. Por aparati ushtarak nuk e ka përvetësuar këtë mesazh, duke zgjedhur të përqendrohet te qëndrueshmëria dhe zbatimi i urdhrave me çdo mjet të mundshëm.
Të paktën për momentin, sfidat që lidhen me vetë natyrën e luftës janë gjithashtu jashtëzakonisht të vështira për t’u zgjidhur, edhe pasi janë identifikuar. Komanda ruse, për shembull, është plotësisht e vetëdijshme se fushëbeteja ukrainase monitorohet gjerësisht nga dronët dhe se, për rrjedhojë, është pothuajse e pamundur të grumbullohen forca të mëdha për një sulm të blinduar pa u goditur.
Në revista ushtarake, strategët pranojnë hapur se formacionet tradicionale ruse kanë pushuar “së shërbyeri si kushti kryesor për arritjen e suksesit”. Ushtria është përshtatur duke u larguar nga përdorimi i formacioneve të mëdha të blinduara dhe duke përqafuar gjithnjë e më shumë ekipet e vogla sulmuese, që tani janë në qendër të stërvitjes ushtarake. Zyrtarët rusë kanë shtuar gjithashtu njësi të reja dronësh, detashmente sulmi dhe zbulimi për të kapërcyer mbrojtjet e përgatitura ukrainase.
Edhe pse këto ndryshime e vështirësojnë kundërpërgjigjen ukrainase dhe herë pas here çojnë në përparime taktike ruse, ato shoqërohen me humbje jashtëzakonisht të larta, dhe këto njësi të vogla nuk mund të pushtojnë dhe mbajnë territor në të njëjtën mënyrë si një forcë e madhe e përqendruar. Megjithatë, Kremlini kërkon që lufta të vazhdojë pikërisht në këtë formë shteruese.
Së fundi, bilanci i Moskës në mësimin pas luftës nuk është veçanërisht frymëzues. Pas luftës sovjetike në Afganistan dhe ndërhyrjes ruse për të ndihmuar regjimin e Asadit, ushtria e vendit dështoi të mësonte, ose harroi përvojën e saj luftarake, sepse njohuritë e fituara nuk u shpërndanë përtej grupeve të vogla që kishin luftuar. Forcat e armatosura ruse gjithashtu dështuan të zbatonin mësime kritike në vitet 1990 dhe në fillim të viteve 2000, kur mbështetja financiare dhe drejtuese për reformat e pasluftës u shemb.
Megjithatë, asnjë nga këta faktorë nuk është i pranishëm në Rusinë e sotme. Përkundrazi, shumë nga proceset e të mësuarit që po zhvillohen tani i ngjajnë atyre që Moska ndërmori pas Luftës së Dytë Botërore. Duke pasur parasysh arkitekturën aktuale, financat dhe udhëheqjen, ushtria ruse duket e përgatitur për një periudhë gjithëpërfshirëse dhe intensive të të mësuarit pas përfundimit të luftës në Ukrainë. Zyrtarët tashmë po diskutojnë një rishikim të gjerë të koncepteve operacionale ruse, teorisë dhe strategjisë ushtarake, rregulloreve luftarake dhe zgjedhjeve afatgjata të prokurimit, nga tani deri në mesin e viteve 2030.
Ata kanë deklaruar se tejkalimi i kërcënimeve ndaj sulmeve të mëdha të blinduara është një prioritet kryesor kërkimor dhe se planifikojnë të ndryshojnë dizajnin e forcave dhe konceptet operacionale për t’iu përgjigjur kësaj sfide. Në vijim, ushtria ruse ka gjasa të krijojë më shumë UAV dhe sisteme të tjera pa pilot, të cilat do të plotësojnë fuqinë ushtarake të Moskës përballë NATO-s.
Udhëheqësit rusë do të integrojnë më tej dronët, robotët dhe sistemet e tjera autonome në të gjithë forcën. Sipas vizionit ushtarak rus, këto teknologji përfaqësojnë të ardhmen e luftës: ekspertët ushtarakë rusë kanë shkruar se sistemet pa pilot do të bëhen armët më të rëndësishme të shekullit XXI. Bota që ata parashikojnë përfshin tufa dronësh autonomë që mund të mbingarkojnë mbrojtjet e kundërshtarit, mikrodrone të vështira për t’u identifikuar ose ndalur, si dhe dronë që imitojnë zogjtë, insektet ose forma të tjera të jetës së egër.
Ushtria ruse po vëzhgon gjithashtu përdorimin e robotëve luftarakë nga ushtria ukrainase dhe po përgatitet të investojë më shumë në këtë fushë, për detyra si roje, logjistikë, minimi dhe çminimi, si edhe mbikëqyrja nënujore. Teoricienët dhe udhëheqësit ushtarakë rusë e shohin inteligjencën artificiale si thelbësore për luftën moderne. Shpejtësia me të cilën kjo teknologji mund të përpunojë sasi gjithnjë e më të mëdha informacioni digjital do t’u lejojë komandantëve të marrin vendime më të shpejta. Strategët e Moskës kanë frikë se, nëse komandantët rusë nuk pajisen me mjete të avancuara të IA-së, ata do të vihen përfund nga kundërshtarë që i zotërojnë ato. Për këtë arsye, ekspertët rusë po shqyrtojnë mënyrat për të futur sisteme vendimmarrjeje me IA dhe armë të mbështetura nga IA deri në fillim të viteve 2030.
Ushtria po eksploron përdorimin e inteligjencës artificiale në raketa hipersonike, sisteme të mbrojtjes ajrore dhe dronë për të përmirësuar performancën. Po ashtu, po analizon se si IA mund të përshpejtojë kryerjen e detyrave analitike dhe të automatizojë komandimin. Edhe pse kjo fushë është një prioritet kombëtar, investimet në IA mbeten relativisht modeste, duke kufizuar aftësitë e Rusisë në afatin e shkurtër.
PËRSHTATU OSE ZHDUKU
Në fillim të pushtimit, në vitin 2022, ushtria ruse e vlerësoi keq aftësinë dhe vullnetin e Ukrainës për të luftuar. Pajisjet e Moskës nuk ishin gjithmonë në nivelin e kërkuar dhe disa sisteme dështuan plotësisht. Ushtarët nuk ishin trajnuar për misionet që iu caktuan (madje, në disa raste, as nuk u ishte thënë se do të shkonin në luftë). Zinxhiri i komandimit pati vështirësi serioze në funksionim.
Por vëzhguesit e ushtrisë ruse nuk mund të mbeten më të ankoruar te ajo periudhë. Në vitet që pasuan, ajo është shndërruar në një organizatë që mëson, dhe përshtatjet e vazhdueshme në vijën e frontit janë vetëm një pjesë e aktivitetit të saj arsimor. Moska po përvetëson dhe analizon përvojën luftarake dhe po i shpërndan mësimet e nxjerra në të gjithë forcën dhe ekosistemin e saj të mbrojtjes. Ajo po përpiqet në mënyrë sistematike ta kapë, ta institucionalizojë përvojën e kohës së luftës dhe të përgatitet për një periudhë reformash pas përfundimit të konfliktit. Kremlini e kupton se karakteri i ardhshëm i luftës po ndryshon, prandaj duhet të ndryshojë edhe ushtria.
Udhëheqësit rusë do të përballen me pengesa serioze për ambiciet e tyre edhe pasi ky konflikt të përfundojë. Sanksionet ndërkombëtare, për shembull, do të jenë një pengesë e madhe për përparimin e tyre (me kusht që të mbeten në fuqi). Aftësia e ushtrisë ruse për t’u përmirësuar do të varet nga financimi i qëndrueshëm, qasja në minerale kritike dhe aftësia për të prodhuar pajisje të nivelit më të lartë, të gjitha këto të vështirësuara nga sanksionet.
Ushtria ruse do të ketë nevojë gjithashtu për mbështetje nga udhëheqja dhe për kontributin e një numri të mjaftueshëm veteranësh me përvojë, në mënyrë që reformat e planifikuara të marrin formë. Dhe, pavarësisht gjithçkaje, Rusia do të mbetet e kufizuar nga dobësitë e saj tradicionale në personel, si disiplina e dobët, si edhe nga një program prokurimi i kushtueshëm që do t’i konsumojë burimet.
Moska shqetësohet gjithashtu se Shtetet e Bashkuara dhe Evropa do ta studiojnë luftën e saj dhe do të zhvillojnë kundërmasa ndaj aftësive dhe taktikave më të reja ruse. NATO duhet ta bëjë këtë frikë të justifikuar. Për t’u përballur me aftësitë ruse dhe për të rikuperuar terrenin në fusha kyçe si lufta me dronë, Shtetet e Bashkuara dhe Evropa duhet të përshpejtojnë analizën e pushtimit të Ukrainës dhe më pas të përshtaten, përfshirë përmes blerjes së më shumë UAV-ve dhe adoptimit të risive të tjera. Edhe pse disa organizata në vendet e NATO-s janë të përkushtuara për mbledhjen e mësimeve nga lufta, përparimi ka qenë i pabarabartë dhe i fragmentuar. Përpjekjet e këtyre strukturave ende nuk kanë ndryshuar në mënyrë gjithëpërfshirëse planet e prokurimit, programet e trajnimit apo konceptet operacionale të vendeve të tyre.
Për të mos mbetur prapa, Shtetet e Bashkuara dhe Evropa duhet të fillojnë t’i kushtojnë më shumë vëmendje, sidomos duke pasur parasysh se Moska po ua përcjell njohuritë e saj partnerëve autokratë. Por kjo do të thotë ta shohin ushtrinë ruse ashtu siç është në të vërtetë: e mangët, por reziliente në mënyrën e vet. Problemet e saj strukturore janë reale dhe do të ishin veçanërisht të theksuara në rast të një konflikti me NATO-n. Megjithatë, procesi i saj i të mësuarit është i pamëshirshëm. Forcat e armatosura ruse do të vazhdojnë të modifikojnë taktikat, të fusin armë të reja dhe të zgjerohen, ndërsa nisin një përpjekje rindërtimi që pritet të zgjasë një dekadë. Ekspertët shpesh thonë se ushtritë e formësojnë luftën. Por edhe lufta i formëson ushtritë. / “Foreign Affairs – Në shqip nga bota.al
