Gustav Gressel
“European Council of Foreign Relations”
Duke vëzhduar reagimin e ndryshëm ndaj krizës së refugjatëve, dhe disbalancën mes Evropës Lindore dhe asaj Perëndimore, në aspektin e solidaritetit dhe dhembshurisë për njerëzit që arratisen për në Evropë, ka dalë në pah një diskutim i ri mbi kuptimin e përbashkët të vlerave europiane në mesin e opinionistëve kryesorë evropianë.
A po i mungon në fakt Evropës Lindore solidariteti i nevojshëm? A kanë deklaruar nga disa politikanët, se marrja nga vendet e tyre vetëm e refugjatëve të krishterë, përbën një rrezik për sistemin laik të Evropës? Pse reagimi në Evropën Qëndrore dhe Lindore ndaj krizës së emigrantëve është kaq i ndryshëm, veçanërisht nga ë illkommenskultur, kulturës gjermane të mikëpritjes?
Por ndërsa secila nga këto deklarata, mund të debatohet në një përmbajtje të mençur, duhen theksuar shumë qartë dallimet në kulturën politike. Në fakt, diskutimi mbi emigracionin dhe “homogjenitetin kulturor” në Britani dhe Francë nuk është më pak emocional apo i paarsyeshëm sesa në Poloni apo Hungari. Në këtë kuptim, Evropia Lindore është integruar plotësisht në luftën e vet, për përcaktimin e një identiteti post-modern.
Dhe ndërsa roli i Gjermanisë në përballimin e krizës meriton respekt, nuk mund të neglizhohen dallimet e thella strukturore në shoqërinë gjermane, në krahasim me shtetet anëtare të reja, çka e bën shumë të vështirë çdo krahasim.Përvoja e Gjermanisë me valët masive të emigrantëve, nuk shënojnë diçka të re. Ka patur ndyshime të mëdha në popullsinë e gjermanisë Perëndimore, të shkaktuara nga lëvizja e kufijve, pas Luftës së Dytë Botërore dhe dëbimin e miliona gjermanëve nga Evropa Lindore. Vetëm Polonia, duke u zhvendosur në perëndim sipas kërkesave të Stalinit, përjetoi përvoja krahasimisht dramatike.
Por Gjermania, ashtu si shumica e vendeve të Evropës perëndimore, ka ndërkaq një histori të gjatë të pritjes së emigrantëve nga vendet jo-fqinje. Ajo ka një rekord të përvojës pozitive në trajtimin e emigrantëve nga Ballkani Perëndimor, hapësira ish-sovjetike, Turqia, Levanti (veçanërisht Libani) dhe Irani.
Këto komunitete, jo vetëm që sigurojnë një model për mënyrën sesi (ndonjëherë për mënyrën sesi nuk), integrojnë të ardhurit e rinj, por gjithashtu veprojnë si një ndërmjetës lokal në nivel komunal. Emigrantët dhe refugjatët e rinj, mund të bashkëngjiten më lehtë me ta. Ato ofrojnë një mori përkthyesish, arsimtarësh, si dhe përlqen zgjerimin e shërbimit vullnetar që ka të bëjë me refugjatët.
Dhe ekzistojnë organizata me themele të forta, që marrin në kujdesin e tyre refugjatët, në një kohë që flasin edhe politikisht në emër të tyre. Aktorë të tillë, organizata, apo rrjete mbështetëse familjare, mungojnë krejtësisht në Evropën Lindore, duke kufizuar aftësinë e tyre praktike për të absorbuar njëkohësisht një numër të madh emigrantësh.
Dhe nuk ka asnjë përfaqësues të komuniteteve të emigrantëve jo-evropianë, në klasën politike të Evropën Lindore. Nga ana tjetër, në Gjermani ata janë integruar shumë mirë, dhe janë shpeshherë një shembull i gjallë për popullsinë gjermane, se grupet e tjera etnike ose fetare mund të integrohen mjaft mirë në shoqërinë e tyre.
Ndërkohë ata shërbejnë edhe si agjentë të ndikimit tek vendet e tjera;kritikët më të zgjuar të presidentit turk Erdogan në Gjermani, nuk janë pjesëtarë të ekstremit të djathtë, por anëtarë turq dhe kurdë të partive të vendase gjermane. Duke mishëruar vlerat evropiane të shekullarizmit, demokracisë dhe tolerancës, ata nuk hezitojnë të kritikojnë liderët e vendeve të tyre të origjinës.
Për pasojë autoriteti i tyre moral, për të folur mbi krizën e refugjatëve, është edhe më e madh. Mungesa e shembujve të tillë në Evropën Lindore, e bën shumë më të lehtë për qytetarët vendas që t’i cilësojnë refugjatët jo-evropiane ose jo-kristianë, si një kërcënim i qenësishëm i sigurisë ose të strukturë s së tyre shoqërore. Për më tepër, ekzistojnë konktatet të mirë-vendosura intelektuale mes Gjermanisë, Levantit dhe Afrikës së Veriut.
Ka një numër të madh dijetarësh, që shpjegojnë situatat politike dhe humanitare në Siri, Libi, Irak, apo Nigeri. Agjensitë e lajmeve kanë gazetarë në terren, duke i dhënë audiencës gjermane një imagjinatë të gjallë të asaj që njerëzit durojnë, kur përballen me ISIS-in apo Boko Haramin. Një qasje e tillë ndaj lajmeve dhe analizave të dorës së pare, është e kufizuar tek vendet e vogla post-komuniste të Evropës Lindore. Disa përvoja praktike në vend, rrjedhin nga postimet në internet të ushtarëve që ndodhen në Iraku dhe Afganistan, së bashku me forcat e tjera të koalicionit, por që krijon në fakt një imazh shumë të ndryshëm personal, të Lindjes së Mesme apo shoqërive afrikane.
Dhe e fundit, por jo më pak e rëndësishme, nuk duhet harruar se shumë shtete, sidomos në Evropën Juglindore, thjesht janë “përmbytur” nga barra e menaxhimit të fluksit të refugjatëve. Dhe ky proces, nuk është vetëm një çështje e klimës politike. Ai është një procedurë e koklavitur administrative (kontrolle mjekësore, lëshimi i dokumenteve paraprake, dokumentimi i rastit, duke krahasuar të dhënat paraprake, me të dhënat e shërbimeve të inteligjencës), si dhe përpjekjet financiare dhe menaxhimin (duke siguruar strehim, punë apo të ardhura, transport), gjëra këto që janë thjesht përtej kapacitetit të shumë prej vendeve evropiane, dhe veçanërisht atyre në Evropën Juglindore.
Dhe kjo është veçanërisht e vërtetë për shtetet, që janë në prag të shndërrimit në shtete të dështuara, si Greqia apo Maqedonia. Duke qenë të shqetësuar në lidhje me aftësitë e veta për të menaxhuar, kjo krizë krijon një ndjenjë pasigurie më vete, që ngadalë infiltrohet në debatin politik. Pa ndihmën praktike të Evropës në menaxhimin e këtij fluksi, shuma e pasigurisë – dhe e pakënaqësisë – vetëm sa do të rritet.
Së fundmi, shpërthimet populiste të Viktor Orban apo Robert Fikos, mund të jenë për të ardhur keq, por ata nuk janë përfaqësues të gjithë Evropës Lindore. Dhe ndërsa të tregosh me gisht përgjegjësit është e lehtë, rritja e kapacitetit të shoqërive dhe shteteve evropian-lindore, për të përballuar me sukses sfidën e tanishme, do të kërkojnë ndihmë, këshilla, dhe mbi të gjitha kohë.
Bota.al
