Nga David Frum
The Atlantic
Të paktën, takimi në Zyrën Ovale mes Presidentit Donald Trump, Zëvendëspresidentit J.D. Vance dhe Presidentit të Ukrainës, Volodymyr Zelensky, u zhvillua përpara kamerave. Një miqësi e rreme në publik nga Trump dhe Vance, e ndjekur nga tradhtia prapa skenave, do të kishte qenë shumë më e rrezikshme për kauzën e Ukrainës.
Në vend të kësaj, Trump dhe Vance i kanë treguar hapur amerikanëve dhe aleatëve të Amerikës lidhjet e tyre me Rusinë dhe armiqësinë e tyre ndaj Ukrainës në përgjithësi dhe presidentit të saj në veçanti.
E vërteta është e shëmtuar, por është e nevojshme të përballemi me të.
Takimi i sotëm rrëzoi çdo pretendim se politika e kësaj administrate drejtohet nga ndonjë përpjekje strategjike për të çuar përpara interesat e Shteteve të Bashkuara, sado e gabuar qoftë ajo përpjekje.
Në Zyrën Ovale, Trump dhe Vance shfaqën një urrejtje thellësisht personale. Nuk pati asnjë përpjekje për të argumentuar interesat e Amerikës.
Vance u ankua se Zelensky kishte udhëtuar në Pensilvani për të falënderuar punëtorët amerikanë të prodhimit të municioneve, sepse, sipas Vance, ky veprim dukej si një përpjekje për të mbështetur fushatën presidenciale demokrate.
“Më lejoni t’ju them, Putin kaloi shumë vuajtje për shkakun tim,” tha Trump i zemëruar. “Ai kaloi nëpër një gjueti të sajuar shtrigash, ku ata e përdorën atë dhe Rusinë, Rusinë, Rusinë.”
Si presidenti ashtu edhe zëvendëspresidenti i treguan sistemit të aleancës së udhëhequr nga SHBA diçka që kishte nevojë urgjente ta mësonte: Sistemi i sigurisë kombëtare të Perëndimit po udhëhiqet nga dy njerëz që nuk mund të besohen për të mbrojtur aleatët e Amerikës – dhe që ndiejnë një simpati të thellë për diktatorin më agresiv të botës.
Gjatë periudhës së Luftës së Ftohtë, amerikanët ishin të shqetësuar nga frika se një person me besnikëri të fshehtë ndaj një fuqie të huaj armiqësore mund të ngjitej në një post të lartë.
Në fund të viteve 1940, çështja Alger Hiss tronditi vendin. Akuzuesit e Hiss pretenduan – dhe më vonë u vërtetua – se ai kishte tradhtuar sekretet e SHBA te spiunët sovjetikë në vitet 1930, kur shërbente si zyrtar i ri në Departamentin e Bujqësisë. Sekretet nuk ishin shumë të rëndësishme; ato përfshinin projektin e një shuarësi zjarri për anijet luftarake amerikane. Por Hiss ishte një figurë në ngritje. Mundësia që një njeri me një të kaluar të tillë të bëhej më vonë Sekretar i Shtetit ose Drejtor i CIA-s, dikur e tmerronte Amerikën.
Por çfarë ndodh kur besnikëritë e një lideri nuk janë të fshehta, por të hapura? Çfarë ndodh kur një lider thotë haptazi, në televizion kombëtar, se ai përçmon aleatët tanë, refuzon traktatet dhe e sheh një armik të huaj si mik personal?
Dhe çfarë ndodh kur ai e bën këtë vazhdimisht?
Njerëzit mund të mësohen me gjithçka. Por me këtë?
Nuk është e vështirë të imagjinosh një president të Estonisë ose Moldavisë ulur në atë karrige të Zyrës Ovale, duke u qortuar nga Trump dhe Vance.
Ose një president të Tajvanit.
Ose, liderët e aleatëve kyç të SHBA, si Gjermania dhe Japonia, vende që ia kanë besuar sigurinë e tyre patriotizmit dhe besimit të udhëheqësve të mëparshëm amerikanë – vetëm për t’u përballur tani me njerëzit e pabesë që mbajnë postet më të larta.
SHBA po vetësabotohet
Po shohim vetëshkatërrimin e Shteteve të Bashkuara.
“America First” gjithmonë do të thoshte “Amerika e vetme” – një Amerikë grabitqare, roli i së cilës në botë nuk bazohet më në vlera demokratike.
SHBA votoi në OKB këtë javë kundër Ukrainës, duke u rreshtuar me Rusinë dhe Kinën kundër pothuajse të gjitha demokracive të tjera. A është ky imazhi që amerikanët duan për veten e tyre? Sepse pikërisht në këtë po shndërrohet Amerika.
Eliminimi nga administrata Trump i PEPFAR, programit amerikan për luftën kundër HIV-it në Afrikë, është simbol i rrugës ku po shkon SHBA.
Presidenti George W. Bush e krijoi këtë program sepse bënte një të mirë të madhe me një kosto të ulët dhe demonstronte për botën bazën morale të fuqisë amerikane.
Pasardhësit e tij e vazhduan atë, dhe Kongresi i të dyja partive e financoi, sepse panë se ky program çoi përpara si vlerat, ashtu edhe interesat e SHBA.
Por Trump dhe Vance nuk duan që SHBA të jetë më ai lloj vendi.
Aleatët e Amerikës kanë urgjentisht nevojë për një Plan B për sigurinë kolektive, në një botë ku administrata e SHBA preferon Vladimir Putinin ndaj Zelensky-t.
Populli amerikan duhet të përballet me rrëmujën që Trump dhe Vance po i bëjnë emrit dikur të mirë të vendit të tyre – dhe me shërbimet që ata po u bëjnë diktatorëve dhe agresorëve.
Mund të mos ketë një motiv më të thellë këtu.
Kur Vance bëri kthesën e tij personale nga “Kurrë Trump” në “Gjithmonë Trump”, ai kishte nevojë për një mënyrë për të vërtetuar se kishte kaluar në anën e errët, pa asnjë mundësi kthimi ose shëlbimi. Mbase mbështetja e tij për Rusinë ia dha këtë mundësi.
Por pavarësisht se sa të cekëta janë motivet e tyre, pasojat janë të thella.
Në mandatin e tij të parë, Trump nganjëherë dukej si një aktor i pavarur brenda administratës së tij. Ai shprehte opinione të çuditshme dhe shqetësuese, por sekretarët e tij të kabinetit ishin kryesisht njerëz normalë dhe të përgjegjshëm.
Këtë herë, Trump po ndërton një sistem sigurie kombëtare që e ndjek atë verbërisht. Ai ka frikësuar ose bindur Partinë e tij në Dhomën e Përfaqësuesve për të pranuar dhe Senatin për të mos kundërshtuar agjendën e tij pro-autoritare.
Amerika e mirë dhe e madhe që dikur frymëzonte admirimin global ende ekziston. Por ajo nuk ka më një konsensus mbi partinë.
Partia pro-Trump e ekspozoi fytyrën e saj sot para botës në Zyrën Ovale. Dhe askush që e pa atë fytyrë nuk do ta harrojë kurrë atë pamje të neveritshme. / bota.al
