Sionizmi është një lëvizje nacionaliste dhe politike, e cila mbështet rivendosjen e një mëmëdheu hebre në territorin e përcaktuar si Toka historike e Izraelit (që korrespondon me Kanaanin, Tokën e Shenjtë ose rajonin e Palestinës). Termi “sionizëm” e ka origjinën nga fjala “Sion”, një kodër në Jeruzalem dhe një metaforë për Tokën e Premtuar në traditën hebraike.
Sionizmi modern u shfaq në fund të shekullit të 19-të në Evropën qendrore dhe lindore si një përgjigje ndaj masakrave dhe persekutimit antisemitist. Lëvizja u themelua nga Theodor Herzl në vitin 1897 pas botimit të librit të tij “Der Judenstaat” (Shteti Hebre).
Kongresi i parë sionist u mbajt në Bazel, Zvicër në vitin 1897, ku sionistët ranë dakord mbi qëllimin për të krijuar një atdhe për hebrenjtë, të siguruar me ligj publik. Para Luftës së Parë Botërore, mijëra hebrenj u shpërngulën në Palestinë, në atë kohë pjesë e Perandorisë Osmane.
Gjatë luftës, Sekretari i Jashtëm britanik Arthur Balfour shpalli Deklaratën Balfour në vitin 1917, duke mbështetur krijimin e një “atdheu për popullin hebre” në Palestinë. Kjo u pa si një fitore e rëndësishme politike për Sionizmin.”
Pas Luftës së Parë Botërore, Lidhja e Kombeve i dha Britanisë mandatin mbi Palestinën në vitin 1920, me mirëkuptimin se do të punonte për ta bërë realitet Deklaratën e Balfourit. Disa valë masive emigrantësh hebrenj mbërritën gjatë viteve 1920 dhe 1930, duke ikur prej persekutimi në Evropë dhe të motivuar nga kauza sioniste.
Tensionet u rritën midis komuniteteve hebreje dhe arabe, duke çuar në dhunë periodike. Qeveria britanike nxori Letrën e Bardhë të vitit 1939, duke kufizuar imigracionin e hebrenjve dhe blerjet e tokave, gjë që ndeshi në kundërshtimin e fortë të grupeve sioniste.
Pas Luftës së Dytë Botërore dhe Holokaustit, mbështetja globale për krijimin e një shteti hebre u rrit. Në vitin 1947, Kombet e Bashkuara propozuan një plan ndarjeje për të krijuar shtete të pavarura arabe dhe hebreje në Palestinë. Pavarësisht kundërshtimit të liderëve arabë, plani u pranua nga udhëheqësit sionistë. Më 14 maj 1948 u shpall shteti i Izraelit, duke çuar në luftën e parë arabo-izraelite.
Sot, sionizmi vazhdon të evoluojë dhe përfaqësohet nga një sërë këndvështrimesh të cilat variojnë nga feja tek laiicizmi, nga e majta në të djathtë. Kritikët argumentojnë se sionizmi ka çuar në konflikt të vazhdueshëm me palestinezët dhe ka implikime mbi të drejtat civile.
Mbështetësit e shohin atë si një lëvizje çlirimtare për popullin hebre dhe thelbësore për vetëvendosjen e hebrenjve. Debati mbi Sionizmin mbetet thellësisht i ndërthurur me marrëdhëniet më të gjera izraelito-palestineze.
Për shumëkënd, Sionizmi është në rrënjë të luftërave të shumta që kanë përfshirë periodikisht rajonin e Lindjes së Mesme, duke përfshirë konfliktin e sotëm midis Izraelit dhe Hamasit, dhe që ditët e fundit duket se po përfshin në flakët e veta të gjithë rajonin. / bota.al
