Të premten, prodhuesi i makinave elektrike “Tesla”, i dërgoi një letër të ashpër qeverisë amerikane, duke paralajmëruar se tarifat e vendosura nga presidenti do të provokonin reagim dhe do të dëmtonin të gjithë industrinë e automobilave.
Pyetja e vetme reale është: kush e shkroi atë letër?
Çuditërisht, letra nuk ishte e firmosur – e megjithatë ndoshta nuk ka asnjë mister këtu. Në fund të fundit, CEO i Tesla-s, Elon Musk, është gjithashtu “miku i parë” i Donald Trump-it. Ndërsa në realitet, kjo situatë po bëhet absurde.
Tani është e qartë për të gjithë se aktivizmi i tij i zhurmshëm politik po i shkakton dëme të mëdha kompanisë. Musk do të duhet të zgjedhë mes Shtëpisë së Bardhë dhe Tesla-s. Por edhe atëherë, mund të jetë tepër vonë për të shpëtuar farsën që ai vetë ka krijuar.
Në një letër të pafirmosur të premten, drejtuar Jamieson Greer, përfaqësuesit të tregtisë së SHBA-së, Tesla paralajmëroi se, ndërsa “mbështet tregtinë e ndershme”, qeveria amerikane duhet të sigurojë që të mos “dëmtojë pa dashje kompanitë amerikane”.
Rreziku, vijonte letra, ishte që vendet e tjera do të vinin në shënjestër kompani dhe industri të veçanta dhe do të vendosnin tarifa hakmarrëse mbi produktet amerikane, sa herë që presidenti do të vendoste barriera tregtare ndaj tyre.
Nuk është e vështirë të kuptosh pse drejtuesit më të lartë të Tesla-s janë të shqetësuar. Kanadaja, Meksika, Bashkimi Evropian dhe madje edhe Britania e Madhe duhet të jenë shumë të tunduara për të vendosur një tarifë prej 50%, 100% apo madje edhe 200% për çdo Tesla të shitur në vendet e tyre. Në fund të fundit, SHBA-ja vazhdon të vendosë tarifa mbi to.
Do të ishte një nga mënyrat më të thjeshta për të goditur Amerikën: ekuivalenti tregtar i një rakete precize lundruese, e cila shkatërron një ndërtesë specifike duke lënë të paprekur pjesën tjetër të zonës. E vetmja surprizë e vërtetë është se ende nuk ka ndodhur.
Ky paralajmërim ishte krejtësisht i arsyeshëm. Problemi është se Tesla nuk mund të distancohet thjesht nga CEO-ja i saj kontrovers, duke mos firmosur letrat që i dërgon qeverisë amerikane.
Po grumbullohen gjithnjë e më shumë prova se ambiciet politike të Musk po i shkaktojnë dëme të vërteta kompanisë që ai ende drejton. Shitjet e Tesla-s kanë rënë me 70% në Gjermani dhe janë përgjysmuar në të gjithë Evropën. Ato kanë rënë gjithashtu në Australi dhe në shumicën e Shteteve të Bashkuara.
Janë organizuar bojkotime masive dhe fushata për të shitur atë që shumë ish-pronarë tashmë e quajnë “Nazi-mobile”, ndërsa yje si këngëtarja Sheryl Crow janë hequr publikisht nga Tesla-t e tyre, duke e shfrytëzuar maksimalisht këtë për vëmendje mediatike.
Në Britani, aktivistët e klimës kanë nisur një valë protestash kundër kompanisë (gjë që, të paktën në teori, duket paksa paradoksale, duke qenë se makinat elektrike janë të mira për mjedisin – por megjithatë, logjika kurrë nuk e ka shqetësuar grupin “Just Stop Oil”).
E gjithë kjo po jep efekt. Çmimi i aksioneve të Tesla-s pothuajse është përgjysmuar që nga kulmi i vet në muajin dhjetor, duke avulluar 600 miliardë dollarë nga vlera e saj e tregut dhe duke tronditur gjithë bursën.
Dhe kjo po ndodh në një moment kur Tesla po përballej tashmë me një treg të vështirë. Kompania ishte lidere në krijimin e automjeteve elektrike cilësore dhe prestigjioze, të projektuara në mënyrë të përsosur për konsumatorët e pasur dhe me ndërgjegje ekologjike. Por rivalët kinezë, të udhëhequr nga BYD, kanë arritur të depërtojnë me makina po aq të mira, në mos më të mira, shpeshherë edhe më të lira. Ndërkohë, shumë nga prodhuesit tradicionalë të automjeteve tashmë kanë kapur ritmin me teknologjinë e Tesla-s.
Roli i Musk në administratën Trump ka ardhur në momentin më të keq të mundshëm. Ai e ka kthyer diçka që duhej të ishte thjesht një sfidë, në një krizë të plotë.
Është e qartë se si Trump, ashtu edhe Musk, janë plotësisht të vetëdijshëm për dëmin që po bëhet. Javën e kaluar, të dy organizuan një spektakël të bujshëm jashtë Shtëpisë së Bardhë. Musk i ofroi presidentit një zgjedhje mes disa Tesla-ve të reja vezulluese, ndërsa Trump pagoi për një prej tyre, ndoshta edhe duke përdorur paratë e veta.
Në platformën e tij Truth Social, Trump u ankua se “të çmendurit radikalë të së majtës” po përpiqeshin të dëmtonin Tesla-n dhe se Musk po “ndëshkohej për patriotizmin e tij”. Pa u shqetësuar shumë për faktin se kjo mund të shkelte rregullat mbi promovimet tregtare nga zyrtarët qeveritarë, Trump i dha mbështetjen e tij të plotë kompanisë.
Por kjo nuk bëri gjë tjetër veçse theksoi se sa të shkëputur nga realiteti janë të dy. Është e vështirë të kuptosh se në çfarë planeti duhet të jetosh për të menduar se përkrahja nga Trump është ajo që Tesla ka më shumë nevojë tani. Kjo do të largojë edhe më shumë klientët e saj kryesorë.
E vërteta e thjeshtë është kjo: Politika techno-libertariane e Musk është toksike për bazën kryesore të klientëve të Tesla-s – profesionistët e bardhë të klasës së mesme, të ndërgjegjshëm për mjedisin dhe me prirje liberale në shoqëri.
Dikur, kur mbështeste Barack Obamën, bindjet e tij politike nuk kishin rëndësi dhe askush nuk i kushtonte ndonjë vëmendje të madhe. Tani situata ka arritur në një pikë ku njerëzit ndihen të turpëruar të kenë një Tesla të parkuar në hyrjen e shtëpisë, dhe kjo ka filluar të shkatërrojë markën.
Musk ka larguar klientët e tij. Kjo është e dukshme në rënien drastike të vlerës së Tesla-ve të dorës së dytë, ku çmimi mesatar i një Model Y të përdorur ka rënë nga 30,000 dollarë në 22,000 dollarë gjatë dy viteve të fundit, pasi shumë pronarë po nxitojnë t’i shesin makinat e tyre. Edhe më keq, kjo e ka bërë kompaninë një shënjestër për tarifat hakmarrëse. E gjithë industria amerikane e makinave mund të dëmtohet nga kjo, por Tesla do të dëmtohet më shumë se të gjitha.
Në realitet, dërgimi i letrave të pafirmosura që ankohen për politikat e Trump-it nuk do të funksionojë. Kjo duket, në rastin më të mirë, si një sjellje kontradiktore dhe, në rastin më të keq, thjesht qesharake.
Si kompania, ashtu edhe CEO-ja i saj duhet të bëjnë një zgjedhje të pjekur. Musk mund të vazhdojë të jetë drejtuesi i një prej prodhuesve më të mëdhenj të makinave elektrike në botë. Ose mund të vazhdojë të jetë “miku i parë” i presidentit. Por nuk mund të jetë të dyja njëkohësisht.
Të dyja pozicionet janë bërë të paqëndrueshme.
Sigurisht, do të jetë e vështirë të rikthehet imazhi i Tesla-s tani, madje edhe nëse Musk tërhiqet nga drejtimi i përditshëm i kompanisë. Përveç nëse emërojnë Kamala Harrisin si kryetare bordi, dëmi tashmë është bërë, dhe nofka “Nazi-mobile” do të mbetet.
Por të paktën ia vlen të provohet. Në një moment, Musk do të duhet të zgjedhë – ose ndryshe, zgjedhja do t’i imponohet nga aksionerët e Tesla-s, të cilët po bëhen gjithnjë e më të zemëruar dhe gjithnjë e më të varfër. / The Telegraph – Bota.al
