Shiitët zajdi kanë kontrolluar kryeqytetin e Jemenit Sana’a për vite me radhë. Pas tyre është Irani, një aleat ideologjik, fetar dhe ushtarak. Muajt e fundit ata kanë hyrë në konflikt kundër Izraelit përkrah Hamasit. Pothuajse çdo ditë, forcat jemenase qëllojnë mbi anije mallrash dhe çisterna nafte
HOUTHIT NË KONFLIKT
Pas shpërthimit të konfliktit mes Hamasit dhe Izraelit në tetor 2023, edhe Houthi-t u bënë pjesë e luftës së bashku me të ashtuquajturin “bosht të rezistencës”. Që atëherë, pothuajse çdo ditë, forcat jemenase kanë qëlluar mbi anije të shumta mallrash dhe cisterna nafte që kalojnë nëpër Detin e Kuq. Duke nxitur në dhjetor vendimin e Shteteve të Bashkuara për të krijuar një koalicion detar, Prosperity Guardian dhe misionin e BE-së Aspides, për të mbrojtur lirinë e lundrimit në atë krah të detit.
KUSH JANË HOUTHI-T
Houthis janë një grup i armatosur – kryesisht shiit – që ka kontrolluar Sana’an, kryeqytetin e Jemenit, për disa vite. Ata e kanë marrë emrin nga udhëheqësi i tyre themelues, Ḥusayn Badr al-Dīn al-Ḥūthī, i vrarë nga forcat shtetërore jemenase në vitin 2004. Të lindur në fund të shekullit të kaluar dhe duke u bërë gjithnjë e më të fuqishëm që nga fillimi i viteve 2000, gjithmonë me një frymë antiqeveritare, ata zyrtarisht quhen Ansar Allah, Partizanë të Zotit.
ZAIDIZMI
Në Jemen, shumica e qytetarëve janë sunitë. Që nga lindja e tyre, Houthi-t janë vendosur si udhëheqës për pakicën shiite, e cila në disa zona të vendit arrin rreth 45%. Grupi është gjithashtu Zaidi, një rrymë e Islamit shiit e përhapur vetëm në Jemen, për të cilin ata kanë vepruar si zëdhënës.
MBËSHTETJA E IRANIT
Houthi-t kanë gjetur gjithmonë një shtet mik tek Irani, i cili pa tek ata një aleat për të përhapur rrymën shiite në një vend ku mbizotërojnë sunitët. Aleanca ishte padyshim jo vetëm ideologjike, por edhe ushtarake.
LUFTA CIVILE E VITEVE 2014-2015
Është thënë disa herë se pikërisht falë ndihmës së Teheranit, Houthi-t në Sana arritën t’u imponohen forcave kundërshtare, të mbështetura nga Arabia Saudite, gjatë luftës civile midis viteve 2014 dhe 2015. Në ato vite lindi edhe aleanca me ish-presidentin Saleh, tashmë i rrëzuar, i cili deri atëherë kishte qenë armiku i tyre. Miqësia nuk zgjati shumë: Saleh u vra më 4 dhjetor 2017 nga Houthi-t, i akuzuar për tradhti.
ARMIQ TË ARABISË SAUDITE DHE EMIRATEVE TË BASHKUARA ARABE
Nëse në njërën anë është Irani që mbulon shpinën e Houthi-tëve, në anën tjetër janë armiqtë e Arabisë Saudite dhe Emirateve të Bashkuara Arabe. Gjatë (dhe pas) luftës civile të 2015-ës, Riadi luftoi në tokën jemenase, përkrah forcave të qeverisë së Mansur Hadi-t dhe për rrjedhojë kundër Saleh dhe Houthi-tëve. Vitet e fundit është folur për sulme nga grupi në platformat e naftës në Arabinë Saudite.
DHJETE VITE LUFTE
Në 10 vjet luftë në Jemen, vlerëson OKB-ja, më shumë se 350 mijë njerëz kanë vdekur. Në prill 2022, palët ndërluftuese arritën një marrëveshje armëpushimi dhe një vit më vonë, shkrirja politike dhe diplomatike midis Iranit dhe Arabisë Saudite, e ndërmjetësuar nga Kina, përshpejtoi dialogun midis Houthitëve dhe Riadit, duke zgjatur armëpushimin, në fakt ende në fuqi.
KUNDËR IZRAELIT DHE SHBA-së
Që nga sulmi i Hamasit ndaj Izraelit më 7 tetor të vitit të kaluar dhe sulmi i Izraelit në Rripin e Gazës, janë zhvilluar demonstrata në rrugët e Sana’a kundër qeverisë së Netanyahut dhe kundër Shteteve të Bashkuara. Dhe në të njëjtën kohë, filluan sulmet detare në Detin e Kuq kundër anijeve të drejtuara për në Izrael (ose vende aleate me shtetin hebre).
ARMËT NË DORË TË HOUTHI-TËVE
Me kalimin e viteve, qeveria pro-iraniane e Sanaa ka zhvilluar një arsenal ushtarak në gjendje për të goditur objektivat edhe dy mijë kilometra larg me raketa balistike (si Toophan) dhe dronë të prodhuar nga Irani, si në rastin e sulmeve që kryen kundër instalimeve saudite të naftës dhe Emirateve, ose porti izraelit i Eilatit, i cili është rreth 1600 kilometra larg, në qendër të Tel Avivit.
FRONTI DETAR
Dhe Houthi-t kanë gjithashtu raketa të fuqishme kundër anijeve, si dhe mina detare në duart e tyre, të gatshme për të bllokuar kalimin e armiqve në një rrugë të ngushtë si Deti i Kuq. Jo vetëm kaq: kanë edhe armë jokonvencionale, të tilla si anijet e kontrolluara me radio, gati për të shpërthyer.
UDHËHEQËSI
Sot lideri i Houthi-tëve është Abdul Malik al-Houthi, një pasardhës i drejtpërdrejtë i themeluesit të grupit. Vetëm së fundmi ai u hoq nga lista amerikane e terroristëve globalë. / bota.al
