Australia dhe Shtetet e Bashkuara po ashpërsojnë masat për mbrojtjen e të miturve në rrjetet sociale.
Australia ka miratuar së fundmi një ligj që ndalon të miturit nën moshën 16 vjeç të krijojnë apo të mbajnë profile në rrjetet sociale. Ky rregull, i cili hyn në fuqi në fund të vitit 2025, do të ndëshkojë platformat si TikTok, Instagram dhe Facebook me gjoba deri në 50 milionë dollarë australianë nëse nuk zbatojnë masa efektive për të penguar aksesin e të miturve.
Europa dhe moshat minimale për përdorimin e rrjeteve sociale
Në Bashkimin Evropian, rregullorja për mbrojtjen e të dhënave personale i lejon shtetet anëtare të përcaktojnë moshën minimale për akses në shërbimet online, edhe nën 16 vjeç, me kushtin e miratimit nga prindërit. Për shembull, Franca dhe Gjermania e kanë vendosur këtë kufi në 13 vjeç, ndërsa Italia në 14. Ndërkohë, propozimet për reforma më të ngjashme me modelin australian po diskutohen në Francë, por, ndryshe nga Australia, në shumicën e rasteve evropiane nuk parashikohen sanksione konkrete për platformat që nuk respektojnë këto kufizime.
Shtetet e Bashkuara dhe qasja e ndryshme e Florida-s
Në SHBA, ku çështja rregullohet në nivel shtetesh, jo federal, guvernatori republikan i Florida-s, Ron DeSantis, ka miratuar ligjin “Mbrojtja Online për të Miturit” (Online Protection for Minors Act), i cili hyn në fuqi më 1 janar 2025. Ky ligj ndalon të miturit nën 14 vjeç të kenë profile në rrjetet sociale dhe kërkon miratimin e prindërve për ata deri në moshën 16 vjeç.
Për platformat që nuk vendosin masa për të zbatuar këto kufizime, Departamenti i Drejtësisë mund të kërkojë dëmshpërblim dhe gjoba ndëshkuese, një masë që pritet të jetë më efektive sesa gjobat australiane. Në SHBA, dënimet ndëshkuese mund të jenë shumë të larta, siç tregon rasti i famshëm nga vitet ’90, kur McDonald’s u dënua të paguante 2.7 milionë dollarë për një dëm real prej vetëm 20 mijë dollarësh. Nëse një qasje e ngjashme aplikohet ndaj platformave dixhitale, gjobat mund të arrijnë shifra miliardëshe.
Nevoja për zgjidhje teknologjike
Përveç sanksioneve, është thelbësore të gjenden zgjidhje teknologjike që garantojnë respektimin e ndalimeve. Identifikimi biometrik është një ndër opsionet më të thjeshta, por sjell sfida të reja. Ndërsa një sistem biometrik që funksionon brenda një pajisjeje (p.sh. për të hapur një celular) është i sigurt, një sistem që transferon të dhëna te platforma ose te një palë e tretë krijon shqetësime për privatësinë dhe mbrojtjen e të dhënave.
Liria e shprehjes dhe ndikimi social
Një tjetër çështje e rëndësishme është liria e shprehjes, veçanërisht në SHBA, ku masat e Florida-s mund të përballen me kundërshtime. Disa organizata argumentojnë se kufizimet e vendosura për të miturit bien ndesh me Amendamentin e Parë të Kushtetutës Amerikane, i cili garanton lirinë e shprehjes.
Përtej aspektit ligjor, këto masa pritet të kenë ndikim të madh në strukturën sociale dhe ekonomike të platformave. Rrjete si TikTok, që përdoren kryesisht nga brezi i ri (13-27 vjeç), do të preken ndjeshëm. Si rezultat, do të shohim ndryshime në përmbajtjet, stilet e komunikimit dhe strategjitë tregtare të këtyre platformave, duke ndikuar në mënyrë të thellë në tregun dixhital siç e njohim sot.
