Pas më shumë se 11 muajsh vetë-izolimi total, 69-vjeçarja hungareze Marianne Schmidt mezi priste të shihte familjen, pasi u bë një nga evropianët e parë që mori një vaksinë të prodhuar nga Kina kundër Covid-19.
“Unë thjesht dua të jetoj jetën time,” tha Schmidt pasi mori dozën në Budapest të enjten.
Vaksina, e zhvilluar nga Sinopharm e Kinës, nuk është miratuar për përdorim në BE, por Hungaria ka bërë presion, duke prishur një konsensus të BE që çdo dozë vaksine Covid-19 e përdorur brenda bllokut do të autorizohet nga Agjencia Evropiane e Barnave dhe të prokurohet nga skema e saj e centralizuar.
Hungaria ka porositur doza të vaksinave BioNTech / Pfizer, Moderna dhe Oxford / AstraZeneca përmes BE, por është i vetmi anëtar i bllokut që ka miratuar gjithashtu vaksinat Sinopharm, si dhe ato Sputnik V të prodhuara nga Rusia.
Të dielën, Schmidt u bashkua me kryeministrin hungarez Viktor Orban në marrjen e vaksinës së Sinopharm. “Unë jam vaksinuar,” shkroi udhëheqësi hungarez në Facebook.
Orban kishte deklaruar të premten: “Nëse nuk do të kishim vaksinat ruse dhe kineze, do të ishim në telashe të mëdha”.
Duke anashkaluar sistemin e BE, qeveria e Hungarisë ka ndërmarrë rreziqe ligjore, shëndetësore dhe politike, thonë kritikët. Por marrëveshjet ruse dhe kineze gjithashtu nënkuptojnë që Hungaria ka qasje në sasi shumë më të mëdha dozash, sesa vendet e tjera të BE-së.
Hungaria kishte marrë 18.3 doza vaksinash për 100 persona deri të enjten, sipas Qendrës Evropiane për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve. Kjo e vë atë më shumë se 50 përqind përpara Danimarkës, vendit tjetër të furnizuar më mirë nga BE, i cili kishte marrë 12 doza për 100 banorë.
Hungaria do të jetë në gjendje të vaksinojë më shumë njerëz në dy javët e ardhshme sesa në dy muajt e mëparshëm të marrë së bashku, vaksinës Sinopharm, tha Gergely Gulyas, një ndihmëse e Orban.
Qeveria filloi vaksinimin me vaksinën e Sinopharm të mërkurën dhe planifikoi të administrojë 275,000 doza në shtatë ditët e para, tha Istvan Gyorgy, një sekretar shtetëror në zyrën e Orban, përgjegjës për vaksinimin. Qeveria dëshiron të vaksinojë 2.4 milion njerëz deri për Pashkë, ose 24 përqind të popullsisë.
Orban ka përmendur procesin e gjatë të prokurimit të BE dhe shpërndarjen e ngadaltë si arsye për të mos u mbështetur vetëm në strategjinë e vaksinimit të bllokut evropian. Por të dhënat e shpërndarjes në BE sugjerojnë se Hungaria deri më tani ka qenë relativisht e furnizuar mirë nga skema e bllokut dhe nuk është në mesin e vendeve në prag të shterimit të furnizimeve të tyre në BE.
Ajo ka marrë një total prej 879,910 dozash të kombinuara të vaksinave BioNTech / Pfizer, Moderna dhe Oxford / AstraZeneca, por ka përdorur vetëm 639,517 doza, afërsisht 73 përqind, sipas ECDC.
Ndërsa të dhënat mund të anojnë nga raportimi i parregullt i dërgesave të vaksinave, 16 vende të tjera të BE-së kanë përdorur një përqindje më të lartë të dozave të tyre të BE sesa Hungaria. Në total, Hungaria kishte administruar 719,146 vaksina deri në 24 Shkurt, sipas të dhënave të Financial Times.
Në shoqërinë e polarizuar të Hungarisë, origjina e vaksinave është bërë një çështje politike. “Sulmet e vazhdueshme ndaj Brukselit ndërsa lavdëron Rusinë dhe Kinën”, është një tipar i përbashkët i politikës euro-skeptike të Orbanit, tha Peter Kreko, drejtori i think-tank-ut Politik në Budapest.
Euroskeptiku Orban ka mbajtur lidhje të ngushta me presidentin rus Vladimir Putin, ndërsa Budapesti u ka dhënë projektin më të madh të infrastrukturës në vend kompanive kineze, si dhe është zotuar të hapë një kampus të Universitetit Fudan në qytet, i vetmi i një universiteti kinez në BE.
Pasi Orban shpalli planet për të blerë vaksinat e prodhuara nga Kina, Koalicioni Demokratik i opozitës nisi një peticion kundër çdo vaksine, pa miratimin e EMA. Nga ana tjetër, qeveria e ka quajtur opozitën anti-vaksinim.
Ndërsa vaksina Sputnik V ka demonstruar efikasitet të lartë në rezultatet e provave klinike të rishikuara kohët e fundit në revistën mjekësore Lancet, asnjë studim i ngjashëm nuk ka dalë për vaksinën e Sinopharm.
Për më tepër, shumica e vendeve, përfshirë Kinën, nuk u kanë dhënë vaksinat Sinopharm të moshuarve për shkak të mungesës së të dhënave, megjithëse është bërë një gur themeli i strategjisë hungareze.
“Ne nuk e dimë nëse është mirë për të moshuarit apo jo,” tha Dr Ferenc Falus, i cili shërbeu si zyrtari kryesor mjekësor i Hungarisë nga 2007-10. “Ne nuk kemi parë që të jetë e dëmshme, por ende nuk e dimë nëse është e mirë.”
Një fushatë komunikimi qeveritare ka ndihmuar në rritjen e gatishmërisë së publikut për t’u vaksinuar, nga 15 përqind në dhjetor në 40 përqind.
Megjithatë, vetëm 27 përqind e hungarezëve janë të gatshëm të marrin vaksinën e bërë nga Kina, sipas një sondazhi të botuar muajin e kaluar. Për votuesit që mbështesin partinë e Orban Fidesz, ky numër rritet në 45 përqind.
Bela Merkely, rektori i Universitetit Mjekësor Semmelveis të Hungarisë dhe një komentator i spikatur i pandemisë, tha se nevoja për shpejtësi po nxit vendimet e qeverisë.
“Nëse mbështetemi në vaksinat e aprovuara nga EMA, deri në këtë kohë vitin e ardhshëm, ne do të flasim ende për atë që nuk është vaksinuar ende,” tha Merkely, i cili kohët e fundit mori vaksinën Sputnik V. “Çdo ditë që nuk veprojmë, më shumë se 100 njerëz po vdesin dhe më shumë se 3,000 njerëz po infektohen.”
Veprimet e Hungarisë kanë nxitur shqetësimin se vendet e tjera të BE-së mund të firmosin marrëveshje bilaterale, duke pasur parasysh se furnizimet e bllokut do të kufizohen derisa prodhimi të rritet dhe një larmi më e madhe dozash të bëhet e disponueshme nga prilli. Republika Çeke, e cila po përballet me një rritje të infeksioneve, mund të fillojë të përdorë vaksinën Sputnik V, tha të dielën Kryeministri Andrej Babis.
Komisioni Evropian ka thënë se vendimi i Hungarisë për të aprovuar vaksinën Sinopharm “bie jashtë strategjisë së vaksinave të BE” dhe e lë Budapestin të prekshëm ndaj pretendimeve të dëmeve nëse do të ketë probleme me dozat.
Për Schmidt, nuk ka rëndësi që EMA nuk e ka miratuar vaksinën e Sinopharm që ajo ka marrë, për sa kohë që ajo tani mund të vizitojë nipin e saj një vjeç e gjysmë.
“Unë jam e lumtur që Hungaria e miratoi atë në mënyrë që ta përdor”, tha ajo. “Nëse 30 milion kinezë tashmë ishin vaksinuar me të, nuk mendoj se unë do të kisha ndonjë problem.” / Financial Times – Bota.al
